بررسي اولويت‌هاي نقشه جامع علمي كشور با علوم هم‌جوار جهت متنوع‌سازي نظام پژوهشي ايران با رويكرد پيچيدگي علمي

هدف: اين پژوهش درصدد است به‌منظور تعيين اولويت‌هاي پژوهشي كشور در راستاي متنوع‌سازي نظام پژوهشي ايران، با بهره‌گيري از رويكرد پيچيدگي علمي اولويت‌هاي نقشه جامع علمي كشور را با علوم هم‌جوار مورد بررسي و مطالعه قرار دهد. روش‌شناسي: پژوهش حاضر مطالعه‌اي علم‌سنجي است كه از نظر هدف كاربردي بوده و با استفاده از شاخص پيچيدگي علمي انجام شده است. داده‌هاي پژوهش اطلاعات كتابشناختي 50 كشور اول از نظر شاخص استنادات در پايگاه استنادي سايمگو مي‌باشد. به‌منظور تجزيه‌وتحليل داده‌ها، معيارهاي پيچيدگي علمي كشورها و حوزه‌هاي علمي، فاصله، ارزش فرصت، منفعت فرصت و هم‌جواري محاسبه شده است. يافته‌ها: بررسي اولويت‌هاي سه‌گانه نقشه جامع علمي نشان داد كه كشور در نيمي از اولويت‌هاي مطرح در اين سند توليد علم داشته و مي‌توان گفت موفق عمل كرده است. 30 رشته از مجموع اولويت‌ها در فاصله بسيار دور از مرز هم‌جواري ايران قرار گرفته‌اند و از 38 حوزه پيشنهادي در اين پژوهش به‌عنوان علوم هم‌جوار تنها 7 مورد در نقشه جامع علمي كشور مطرح شده‌اند. نتيجه‌گيري: ازآنجاكه دولت‌ها در تصميم‌گيري‌هاي كلان و تنظيم اسناد بالادستي كشور نقش اساسي دارند، لذا تعيين و تأمين قابليت‌هاي مورد نياز براي ارتقاي جايگاه رقابت‌پذيري علمي و هدايت نظام آموزشي و پژوهشي كشور به سمت توليد علومي با پيچيدگي بالا در زمره وظايف دولتمردان قرار مي‌گيرد. اينكه چه نوع تنوعي براي توسعه‌يافتگي علمي كشورها مناسب است؛ با تكيه بر يافته‌هاي اين پژوهش، راهكارهايي براي متنوع‌سازي نظام پژوهشي و نيز روزآمدسازي نقشه جامع علمي كشور با استفاده از شاخص پيچيدگي علمي ارائه شده است.