بررسي اثر اگزوزوم‫هاي مشتق شده از سلول‫هاي بنيادي مغز استخوان موش كوچك آزمايشگاهي بر بلوغ فوليكول‫هاي پره آنترال موش نابالغ نژاد NMRI‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

هدف: ناباروري يك بحران زندگي است كه بيماران را در سراسر جهان تحت تاثير قرار مي دهد، ناباروري به عنوان عدم موفقيت در بارداري پس از 12 ماه فعاليت جنسي تعريف مي شود كه 15 تا 17 درصد از زوج ها را در جهان تحت تأثير قرار مي دهد و حدود 50 درصد از آنها به عوامل ناباروري زنان مربوط مي شود. فعال كردن روند تقسيم ميوز در اووسيت و بلوغ آن از اهداف مهم درماني محققين علوم ناباروري بوده است. امروزه القا رشد و تكامل اووسيت در خارج از بدن يكي از روش هايي است كه در فنّاوري كمكي توليدمثل به كار گرفته مي شود. مغز استخوان اندام پيچيده اي است كه در آن دودمان هاي مختلف سلول هاي خونساز و استرومايي از خون سازي حمايت مي كنند. وزيكول هاي خارج سلولي (EVs) كه داراي اندازه 20-100 نانومتر مي باشند توسط انواع سلول هاي مختلف در محيط هاي كشت آزاد مي شوند. علاوه بر پروتئين‌ها، اگزوزوم‌ها با مجموعه‌اي از سيتوكين‌ها، قايق‌هاي ليپيدي خاص مانند فسفوگليسريد، كلسترول، سراميد، زنجيره‌هاي چربي-آسيل و همچنين mRNAها، miRNAها، RNAهاي غير كدكننده، tRNAها، rRNAها و به ندرت DNA غني مي‌شوند هدف از انجام اين پژوهش تجربي بررسي تاثير اگزوزوم هاي مشتق از سلول هاي بنيادي مغز استخوان موش كوچك آزمايشگاهي بر بلوغ فوليكول هاي پره آنترال مي باشد. مواد و روش‫ها: اگزوزوم ها از سلول هاي بنيادي مزانشيمي مغز استخوان موش كوچك آزمايشگاهي به روش فلاشينگ جداسازي و كشت داده شدند. شناسايي سلول‌هاي بنيادي با روش فلوسايتومتري انجام و  جداسازي و خالص سازي اگزوزوم ها به وسيله الترا سانتريفيوژ انجام شد، شناسايي اگزوزوم نيز توسط ميكروسكوپ نيروي اتمي(AFM) بررسي گرديد. اثرات اگزوزوم ها بر زيستايي فوليكول ها با روش MTT مورد سنجش قرار گرفت و همچنين پارامترهاي تكويني از جمله قطر و تشكيل حفره آنتروم در فوليكول ها بررسي و از فوليكول‌ها در روز هاي صفر، دوم، سوم و چهارم كشت با بزرگنمايي 20 و با ميكروسكوپ معكوس عكس برداري گرديد و قطر فوليكول ها توسط نرم افزار Image J بر حسب ميكرومتر اندازه گيري شد. بيان ژنهاي GDF-9 و BMP-15 و BMP-7 به عنوان ژن هاي دخيل در رشد و بلوغ فوليكولها با استفاده از روش Real Time-PCR بررسي شد. جهت آناليز داده هاي اين پژوهش از نرم افزار GraphPad Prism 8 و تست آماري one way Anova استفاده شد. نتايج: ارزيابي زيستايي فوليكول‫ها نشان داد در مقايسه با گروه شاهد، فوليكول‫هاي تحت تيمار با اگزوزوم 25 و 50 و100 ميكروگرم بر ميلي ليتر افزايش زنده ماندن را نشان مي‫دهند، همچنين ميزان تشكيل آنتروم افزايش معني دار در گروه با غلظت 100 ميكرو گرم بر ميلي ليتر در سطح معنا داري(p 0.01**) نسبت به گروه كنترل نشان داد. قطر فوليكول ها با افزايش غلظت اگزوزوم ها نسبت به گروه كنترل افزايش نشان داد. ژن هاي GDF-9و BPM-15 و BMP-7 نيز در گروه هاي تيماري افزايش بيان داشته است. نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي اين پژوهش تجربي مي توان مي‌توان بيان نمود كه اگزوزوم هاي مشتق شده از سلول هاي بنيادي مغز استخوان موش كوچك آزمايشگاهي داراي اثر مثبت بر زيستايي و بلوغ و همچنين رشد فوليكول هاي تخمداني مي باشند.