كارائي روش راكتور ناپيوسته متوالي (SBR) در تصفيه‌ فاضلاب شهري و ارزيابي خطر استفاده از آن در كشاورزي

امروزه استفاده مجدد از فاضلاب گزينه مناسبي براي حفظ منابع آبي موجود به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. در همين راستا، تصفيه‌خانه فاضلاب شهر يزد در ابتدا به روش بركه‌هاي تثبيت (لاگون) و تالاب مصنوعي شروع به كار كرده و در سال 1391، سيستم راكتور ناپيوسته متوالي (SBR) جايگزين آن‌ها شد. در حال حاضر بخشي از پساب خروجي از اين واحدها براي آبياري و بخش ديگر به تالاب مصنوعي اين تصفيه‌خانه هدايت مي‌شود. با توجه به وجود برخي استانداردهاي محيط‌زيستي براي استفاده مجدد از پساب تصفيه شده، اصلي‌ترين اهداف پژوهش حاضر شامل بررسي ميزان كارائي سيستم SBR در تصفيه فاضلاب و مقايسه آن با ميزان كارائي دو روش بركه‌هاي تثبيت و تالاب مصنوعي و ارزيابي ريسك استفاده از خروجي SBRs براي مصارف كشاورزي بوده است. نمونه‌هاي فاضلاب ورودي و خروجي از واحدهاي SBR تصفيه‌خانه فاضلاب شهر يزد به‌مدت يك ‌سال (13981397) مورد بررسي قرار گرفتند. به‌منظور اندازه‌گيري ميزان Turbidity، BOD، TSS،COD ، NH3، TP، EC،TDS و pH، از روش استاندارد APHA استفاده شد. نتايج با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحليل شدند. نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه ميزان كارائي روش SBR در كاهش پارامترهاي مورد بررسي به‌ترتيب برابر 96، 95، 94، 93، 88، 52، 22، 16 و 5 درصد است. هم‌چنين مشخص شد كه ميزان كارائي روش SBR از دو روش قبلي بيش‌تر است. در پژوهش حاضر به‌منظور ارزيابي ريسك استفاده از پساب در كشاورزي از شاخص جامع آلودگي (CPI) استفاده شد و ميانگين مقادير به‌دست آمده از پارامترهاي مورد بررسي با حد مجاز تعيين شده آن‌ها توسط سازمان حفاظت محيط‌زيست ايران (DOE) و آژانس حفاظت محيط‌زيست آمريكا (USEPA) مقايسه شد. نتايج حاصل از محاسبه ميانگين ماهانه CPI نشان داد كه بر اساس حد مجاز DOE، استفاده از فاضلاب خروجي از واحدهاي SBR تصفيه‌خانه شهر يزد براي مصارف كشاورزي و آبياري فضاي سبز مناسب است و كيفيت پساب در طبقه تميز قرار دارد، اما بر اساس حد مجاز USEPA، داراي ريسك است و كيفيت آب در طبقه‌ با آلودگي متوسط و در برخي ماه‌ها در طبقه با آلودگي شديد قرار دارد. هم‌چنين مشخص شد مؤثرترين پارامترها در افزايش ميزان CPI، پارامترهاي turbidity و TDS هستند.