جداسازي قارچ‌هاي حل كننده فسفات از خاك‌هاي ايران و بررسي خصوصيات محرك رشد گياهي در آن‌ها

كاربرد قارچ هاي حل كننده فسفات روشي بيولوژيك و دوست دار محيط زيست جهت افزايش فسفر قابل استفاده خاك از منابع نامحلول آن است. هدف اين مطالعه دستيابي به قارچ هاي حل كننده فسفات است كه قابليت ارائه به عنوان مواد بيولوژيك افزاينده فسفر قابل استفاده خاك و بهبود دهنده رشد گياه را داشته باشند. در ابتدا ۱۴۴جدايه قارچ هاي حل كننده فسفات  از عمق صفر تا سي سانتي متري مزارع ذرت در استان هاي فارس، كرمانشاه و خراسان رضوي در ايران جدا شد. ۲۷ جدايه بيشترين توانايي انحلال تري كلسيم فسفات را داشتند. براساس آناليزهاي مولكولي، جدايه ها متعلق به گونه هاي مختلف چهار جنس هاي قارچ Aspergillus (7.5 درصد)، قارچ Talaromyces (44.4 درصد)، قارچ Penicillium (44.4 درصد) و قارچ Cladophialophora (3.7 درصد) بودند. اين اولين گزارش از توانايي انحلال فسفر معدني در جنس قارچ Cladophialophora است. بيشترين توانايي انحلال فسفر در محيط جامد را قارچ Talaromayces pinophilus جدايه MFA داشت (نسبت قطر هاله به پرگنه 4.11 ميلي متر)، در حاليكه در محيط مايع به ترتيب و بدون اختلاف معني دار قارچ verruculosus Talaromayces جدايه PF 157-2 (۸/۲۳ ميلي گرم در ليتر)، قارچ Talaromayces pinophilus جدايه MFA (۷۲/۲۰ ميلي گرم در ليتر)، قارچtubingensis  Aspergillus جدايه PF 140-2 (۵۰/۲۰ ميلي گرم در ليتر) و قارچ  pinophilus Talaromayces جدايه 1FB (۰۴/۲۰ ميلي گرم در ليتر). بيشترين توانايي توليد اكسين (۲/۹ ميلي گرم در ليتر) و سيدروفور (نسبت قطر هاله به پرگنه 4.44 ميلي متر) را به ترتيب قارچtubingensis  Aspergillus جدايه PF 140-2 و قارچ  pinophilus Talaromayces جدايه 1FB  نشان دادند. بيشترين مقدار سيانيد هيدروژن (درجه ۴) توسط قارچ Penicillium oxalicum جدايه PF 83-1 توليد شد. اين نتايج پتانسيل قارچ هاي حل كننده فسفات جدا شده از خاك هاي ايران به ويژه قارچ Talaromayces pinophilus جدايه MFA، قارچ verruculosus Talaromayces جدايه PF 157-2، قارچtubingensis  Aspergillus جدايه PF 140-2 و قارچ  pinophilus Talaromayces جدايه 1FB را در كاربرد به عنوان مواد بيولوژيك افزاينده فسفر قابل استفاده خاك و بهبود دهنده رشد گياه تأييد مي كند.