بررسي ارتباط الگوي پيوند از دور درياي شمال خزر با بارش‌هاي ايران (مطالعه موردي: استان اردبيل)

در اين پژوهش ارتباط الگوي درياي شمال خزر با بارش هاي استان اردبيل شامل ايستگاه هاي اردبيل، خلخال، مشگين شهر و پارس آباد در بازه زماني 1987 تا 2015 بررسي شد. پس از شناسايي همبستگي بين شاخص NCP و بارش استان اردبيل و بررسي همديدي فازهاي مثبت و منفي الگو، از شبكه عصبي مصنوعي براي مدل سازي اين رابطه استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه در مشگين شهر، همبستگي بارش و NCP در فوريه و دسامبر مثبت و معنادار بود، اما در مقياس فصلي، ارتباطي بين آن ها وجود نداشت. همبستگي بارش هاي اردبيل با شاخص  NCPمعنادار نبود، ولي در خلخال، بارش ماه هاي نوامبر و دسامبر با شاخص  NCPهمبستگي مثبت داشت. بيشترين همبستگي بين بارش پاييزه پارس آباد و شاخص NCP بود كه همبستگي آن ها مثبت و در سطح 99 درصد معنادار بود. استقرار ناوه بر روي درياي مديترانه و قرارگيري منطقه موردمطالعه در جلوي ناوه، وضعيت چرخندي فراهم آورده كه باعث انتقال رطوبت درياي شمال، مديترانه، درياي سياه و اقيانوس اطلس به سمت ايران شده كه اين وضعيت موجب وقوع بارش هاي پاييزه در دشت مغان مي شود. اما در فاز منفي، با ايجاد پشته ي قوي در ايران، شرايط جوي پايدار در منطقه حاكم شده و موجب وزش هواي گرم و خشك آفريقا به سمت ايران مي گردد كه دوره خشكسالي منطقه مي باشد. ارتباط بين بارش پاييزه پارس آباد با شاخص NCP با استفاده از مدل شبكه عصبي مصنوعي، مدل سازي شد. نتايج نشان داد كه ضريب رگرسيوني مدل، 0.98 و مجموع مربع خطاهاي آزمون، 2.16 بود كه نشان مي دهد كه مدل از برازش مناسبي برخوردار است.