شيمي پيروكسن در سنگ‌هاي مافيك بيروني كمپلكس ماهيرود: تاييدي بر ماگماتيسم جزاير قوسي كرتاسه در شرق ايران

كمپلكس آتشفشاني- نفوذي ماهيرود در حاشيه شمال شرقي رشته كوه هاي شرق ايران واقع گرديده است. مطالعات همزمان سنگ شناسي و ساختاري انجام شده بر روي محصولات ماگمايي كرتاسه و رسوبات پالئوژن پوشاننده كمپلكس ماهيرود كه در لبه غربي بلوك افغان جايگزين شده اند حاكي از تاريخچه تكتونو-ماگمايي پيچيده آن دارد. اين پژوهش به بررسي خصوصيات شيمي كاني پيروكسن در سنگ هاي آتشفشاني و رگه اي كرتاسه منطقه ماهيرود پرداخته و از نتايج حاصله در جهت تقويت شواهد زمين شناسي قبلي مبني بر ماهيت جزاير قوسي اين كمپلكس استفاده مي كند. سنگ هاي آتشفشاني كمپلكس ماهيرود مجموعه اي شامل گدازه هاي بالشي، دياباز آندزي بازالت، آندزيت، داسيت و توف است كه استوك هاي توناليتي كرتاسه زيرين در آنها نفوذ نموده است. براساس آناليزهاي شيمي كاني، كلينوپيروكسن در سنگ هاي ديابازي و در آندزي بازالتي عمدتا از نوع ديوپسيد-اوژيت و اوژيت مي باشد. فراواني پايين عناصر گروه HFSE در اين پيروكسن ها خصوصا  Tiاز مشخصات معمول اين كاني هاست. نتايج بدست آمده از مطالعه شيمي كلينوپيروكسن ها در هماهنگي با نتايج پيشين ژئوشيميايي و تكتونيكي از منطقه حاكي از اين است كه سنگ هاي آتشفشاني ماهيرود، از يك ماگماي كالك آلكالن تا تولئيتي در محيط تكتونيكي جزاير قوسي (IAT) و بالاي منطقه فرورانش (SSZ) تشكيل شده اند. فرورانش اقيانوسي- اقيانوسي در اين بخش از اقيانوس نئوتتيس و وجود جزاير قوسي بالغ ماهيرود در ادامه شمال غربي كمربند چاگاي-راسكوه پاكستان، گنجاندن يك واحد تكتونيكي جزاير قوسي را در مدل هاي تكوين زمين ساختي شرق ايران ضروري مي سازد.