بررسي تركيبات عصاره‌هاي هگزاني و اتانولي در واريته‌هاي مختلف گل نرگس (Narcissus tazetta L.)

گياه گل نرگس يكي از مهمترين گياهان زينتي و دارويي است كه مواد موثره آن كاربرد زيادي در صنايع آرايشي، بهداشتي و توليد عطر دارد. شهرستان بهبهان مربوط به استان خوزستان از عمده ترين مراكز توليد گل نرگس در ايران است. اين پژوهش در آزمايشگاه گياهان دارويي گروه علوم باغباني دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال 1399 به منظور بررسي تركيبات عصاره هگزاني و اتانولي پنج واريته گل نرگس با نام علمي Narcissus tazetta L.  (شهلا، مسكينك، پُرپر، پنجه گربه‌اي و گل سفيد) به‌صورت خودرو و كشت شده در شهرستان بهبهان وجود دارد، در قالب طرح كاملا تصادفي با پنج تيمار و سه تكرار بصورت دو آزمايش جداگانه انجام شد. گل هاي تازه نرگس با استفاده از حلال‌هاي آلي هگزان نرمال و اتانول 96 درصد عصاره گيري و سپس اجزاي عصاره توسط دستگاه كروماتوگرافي گازي متصل به طيف‌سنجي جرمي شناسايي گرديد. نتايج بدست آمده نشان داد كه بيشترين ميزان بازده عصاره هگزاني (1.3 درصد) در واريته شهلا و كمترين مقدار (0.9 درصد) در واريته پُرپر مشاهده شد. مهم‌ترين تركيبات عصاره هگزاني شامل بنزيل استات، لينالول، بنزيل الكل، ترانس بتا اوسيمن، هيدرو سينامل الكل، فنيل اتيل الكل، و 1و 3 دي متيل اتيل بنزين بود. هم‌چنين بيشترين ميزان بازده عصاره اتانولي (6.2 درصد) مربوط به واريته شهلا و كمترين مقدار آن (4.8 درصد) مربوط به واريته پُرپر بود. عمده ترين تركيبات شناسايي شده در عصاره اتانولي واريته هاي گل نرگس شامل 2 – بوتكسي اتانول، 1 و 8 سينئول، بنزيل الكل، ترانس بتا اوسيمن، لينالول، فنيل اتيل الكل، بنزيل استات و  بنزيل اتانول مي‌باشد. گل نرگس از لحاظ تركيبات شيميايي از تنوع بسيار بالايي برخوردار بوده و از همين رو استخراج مواد مؤثره و خالص‌سازي و شناسايي دقيق‌تر آن‌ها در گل نرگس، نيازمند پژوهش‌هاي بيشتري در ارتباط با خالص سازي مي‌باشد.