اثر محلول‌‌پاشي برخي تعديل كننده‌‌هاي زيستي بر ويژگي‌هاي زيست‌شيميايي، رويشي و عملكرد ميوه گوجه فرنگي گلخانه‌‌اي در شرايط تنش خشكي

به تازگي جهت تعديل اثرهاي منفي تنش‌هاي محيطي بر گياهان، كاربرد تركيب‌هاي زيستي مورد توجه قرار گرفته‌ است. اين آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، براي بررسي اثر تعديل‌كنندگي برخي تركيب‌هاي زيستي بر ويژگي‌هاي رويشي، زيست‌شيميايي و عملكرد ميوه گوجه‌فرنگي گلخانه‌اي در شرايط تنش خشكي در گلخانه پژوهشي دانشگاه هرمزگان انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل سطوح تنش خشكي به‌عنوان عامل اصلي در سه سطح شاهد، تنش متوسط و شديد به‌ترتيب آبياري گياهان بر اساس تأمين 100، 75 و 50 درصد تخليه‌ رطوبت سهل الوصول و محلول‌پاشي تركيب‌هاي زيستي (نوبت اول يك روز پيش از اعمال تيمار كم‌‌آبياري و نوبت دوم قبل از گلدهي) شامل شاهد (بدون كاربرد تركيب‌هاي زيستي)، پرولين، كيتوزان و مشتقات آن سوكسينيل و ان، او-ديكربوكسي متيل كيتوزان (به‌ترتيب NSC و NOC) هركدام به‌ميزان 0/5 ميلي‌گرم به ازاي هر بوته گوجه فرنگي به‌عنوان عامل فرعي بودند. كاربرد تركيب‌هاي زيستي در هر سطح آبياري باعث افزايش فعاليت ميزان پرولين و‌ آنزيم‌هاي كاتالاز و پراكسيداز در مقايسه با شاهد شد كه در اغلب موارد بيشترين افزايش فعاليت آنزيم مربوط به تركيب NSC بود. از سوي ديگر مشتقات كيتوزان توانستند ميزان مالون دي آلدهيد و پراكسيد هيدروژن برگ را كاهش دهند. در بين تركيب‌هاي زيستي، NSC و كيتوزان بيشترين تأثير را در بهبود عملكرد ميوه از طريق افزايش تعداد و قطر ميوه داشت به‌طوري كه محلول‌پاشي گوجه‌فرنگي با تركيب NSC باعث افزايش عملكرد ميوه در سطوح آبياري شاهد، تنش خشكي متوسط و شديد به‌ترتيب به‌ميزان 5/32، 17/91 و 33/24 درصد در مقايسه با شاهد شد. بنابراين با توجه به نتايج به‌دست آمده در شرايط تنش، كيتوزان و مشتقات آن با كارايي بيشتري در مقايسه با پرولين مي‌توانند اثرهاي تنش خشكي بر گوجه‌فرنگي را كاهش دهند.