مطالعه خصوصيات گلدهي و گرده‌افشاني در ارقام و نژادگان‌‌هاي بومي زيتون ايران

زيتون (Olea europaea L.) يك گونه مهم باغباني براي توليد روغن محسوب مي‌شود. اين پژوهش به‌منظور ارزيابي خصوصيات گلدهي بيش از 90 نژادگان‌ و رقم، به‌مدت دو سال (1390-1391) در ايستگاه تحقيقات زيتون طارم اجرا شد. صفات مورد بررسي شامل زمان باز شدن ‌گل‌ها، تعداد گل در ‌گل‌آذين، درصد ‌گل‌هاي كامل، ميزان تشكيل ميوه در ‌خود‌گرده‌افشاني و ‌گرده‌افشاني آزاد و قدرت ‌جوانه‌زني ‌دانه گرده‌ بود. نتايج نشان داد زودترين زمان آغاز باز شدن ‌گل‌ها مربوط به نژادگان‌‌هاي Qg13، Qg28 و رقم كرونيكي و ديرترين زمان آن مربوط به نژادگان‌ بش بود. فاصله زماني شروع شكوفايي ‌گل‌ها بين اولين و آخرين نژادگان‌ به مدت 18روز و ميانگين تعداد گل در ‌گل‌آذين، 20.52 گل بود. درصد گل كامل در بين ارقام و نژادگان‌‌ها از 0.7% تا 50.9% متغير بود. همچنين اثر جهت سايه‌سار درخت بر تعداد گل در گل‌آذين و درصد گل كامل، معني‌‌دار بود. بيشتر ارقام و نژادگان‌‌ها خودسازگاري بالايي در خودگرده افشاني داشتند و فقط 12% از آنها خودناسازگار بودند. در گرده‌افشاني آزاد كم‌ترين تشكيل ميوه نهائي مربوط به نژادگان‌ Tmo1 با 0.09% و بيش‌ترين آن مربوط به آربكين با 4%  نسبت به كل گل‌ها بود. بيش‌ترين درصد جوانه‌زني دانه‌گرده با 88% در نژادگان‌‌هاي Qg18 و D1 و كم‌ترين مقدار در نژادگان‌ Tmo1 با 4.8% بود. نژادگان‌ Tmo1 داراي ‌گل‌هاي غير طبيعي و با پرچم‌هاي بدون ميله و با بساك‌هاي به‌هم چسبيده بود.