تعيين تراكم جمعيت Aspergillus flavus و Aspergillus parasiticus در تيمارهاي آخرين آبياري قبل از برداشت در خاك و ميوه درختان پسته

هدف: آلودگي پسته به قارچ Aspergillus و آفلاتوكسين يكي از مهمترين مشكلات در توليد و صادرات اين محصول با ارزش، مي باشد. اين  پژوهش با هدف شناسايي دو گونه Aspergillus flavus و A. parasiticus، تعيين فراواني جدايه هاي توكسين زا و غيرتوكسين زاي اين دو گونه و جمعيت Aspergillus flavus clade در خاك، ميوه هاي سالم و ترك خورده رقم اوحدي، در شش تيمار آخرين آبياري قبل از برداشت (5، 10، 15، 20، 25 و 30 روز) اجرا گرديد.مواد و روش‌ها: جداسازي قارچ هاي Aspergillus flavus clade از خاك، ميوه هاي سالم و ترك خورده با روش تهيه سوسپانسيون و سري هاي رقت، روي محيط كشت DRBC انجام شد. شناسايي دو گونه Aspergillus flavus وA. parasiticus با استفاده از ويژگي هاي ماكرومورفولوژيكي و مولكولي (پرايمر كالمودولين) و تشخيص و غربالگري جدايه هاي توكسين زا با استفاده از دو روش محيط كشت نارگيلآگار (Coconut agar medium=CAM) و كروماتوگرافي لايه نازك (TLC) انجام شد. آزمايش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با چهار تكرار در طي سال هاي 1392 تا 1394 اجرا گرديد.نتايج: از مجموع 233 جدايه Aspergillus flavus clade جمع آوري شده، به ترتيب 221 و 12 جدايه متعلق به دو گونه Aspergillus flavus و A. parasiticus بودند. در ميوه هاي ترك خورده، سالم و خاك فراواني جدايه هاي توكسين زايA. flavus به ترتيب 86.5، 87.5، 88.7 درصد و جدايه‏هاي توكسين‏زاي A. parasiticus،  80، 75، 100 درصد بود. بر اساس نتايج تجريه مركب، تيمارهاي آخرين آبياري 30 و 25 روز قبل از برداشت (تيمارهاي با كمترين رطوبت خاك) كمترين و تيمارهاي آخرين آبياري 10 و 5 روز قبل از برداشت (تيمارهاي با بيشترين رطوبت خاك) بيشترين جمعيت Aspergillus flavus clade را در خاك، ميوه هاي سالم و ترك خورده نشان دادند. استفاده از كود دامي جمعيت Aspergillus flavus clade را به طور معني داري افزايش داد به طوري كه اين افزايش در ميوه هاي ترك خورده، سالم و خاك در سال 1393 به ترتيب 66، 83 و 114 درصد بود.نتيجه‌گيري: نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه كاهش فاصله آخرين آبياري با زمان برداشت ميوه (بالا بودن درصد رطوبت خاك سطحي باغ) و استفاده از كود دامي مي تواند موجب افزايش جمعيت Aspergillus flavus clade در خاك، ميوه هاي سالم و ترك خورده پسته گردد. با توجه به اينكه افزايش جمعيت قارچي همراه با فراواني جدايه هاي توكسين زاي دو گونه Aspergillus flavus و A. parasiticus مي باشد با تنظيم دور آبياري، به طوري كه آخرين آبياري 25 تا 30 روز قبل از برداشت ميوه باشد، مي توان آلودگي ميوه هاي پسته به Aspergillus و توليد آفلاتوكسين را كاهش داد.