كاركردهاي معرفتي بُعد جسماني انسان از ديدگاه ابن‌عربي و ملاصدرا

نقش و كاركرد بُعد جسماني انسان در ابعاد مختلف پس از اثبات ضرورت بعد جسماني انسان، از مسائل مهم و قابل توجهي است كه هرچند در فلسفۀ ملاصدرا و عرفان ابن‌عربي به آن اشارۀ مستقيمي نشده و باب مستقلي به آن اختصاص نيافته، از آراء و مباني اين دو دانشمند قابل‌استخراج است. از جمله اين كاركردها مي‌توان به كاركردهاي معرفتي و نقش بعد جسماني انسان در فرايند شناخت و معرفت اشاره كرد. اين مقاله كه بر اساس روش كتابخانه‌اي و تحليل محتوا نگاشته شده، بر آن است كه موارد متعدد كاركردهاي معرفتي بعد جسماني انسان را از منظر ابن‌عربي و ملاصدرا استخراج نموده و ميان آن‌ها از منظر اين دو شخصيت، ارزيابي مقايسه‌اي بنمايد. در نهايت اين نتيجه به ‌دست‌ آمده است كه بعد جسماني انسان نزد اين دو دانشمند از جهت معرفتي نقش مهمي در تحقق مقوله علم و معرفت و توابع آن، شكل‌گيري تخيل در انسان به‌عنوان يكي از مواد كسب معرفت، شناخت خداوند به‌عنوان عالي‌ترين موضوع معرفت و شناخت عالم و حقايق باطني آن به‌عنوان موضوعي فراروي انسان دارد. اين مقاله نشان مي‌دهد كه از منظر ابن‌عربي و ملاصدرا گذشته از اشتراكات زيادي كه دربارۀ كاركردهاي بعد جسماني انسان در تحصيل علم، شناخت خداوند و عالم وجود دارد كه حاكي از تأثير ملاصدرا از ابن‌عربي نيز هست، اختلافاتي هرچند اندك نيز در نحوۀ تبيين بر اساس مباني و آراء آن دو ديده مي‌شود.