اثرات سرريز فضايي شهرنشيني بر همگرايي اقتصادي استان‌هاي ايران (در چارچوب همگرايي فضايي بتا)

يكي از محورهاي برنامه‌هاي توسعه اقتصادي در ايران، گرايش از برنامه‌ريزي بخشي به سمت برنامه‌ريزي منطقه‌اي است و هدف اين گرايش، تخصيص منابع و فعاليت‌ها به هر نقطه بر مبناي استعدادها و ويژگي‌هاي خاص آن و كاهش شكاف رشد اقتصادي بين مناطق مختلف كشور است. بر اين اساس، مطالعاتي در زمينه شناخت وضع موجود اين مناطق، روند آن در آينده و شناسايي عوامل مؤثر در رشد اقتصادي هر منطقه مي‌تواند براي برنامه‌ريزان اقتصادي و منطقه‌اي در تنظيم برنامه‌هاي توسعه اقتصادي سودمند باشد. هدف اين مقاله بررسي اثرات سرريز فضايي شهرنشيني بر رشد اقتصادي استان‌هاي كشور و همچنين نقش شهرنشيني بر سرعت همگرايي استان‌هاست. براي اين منظور، ابتدا همگرايي (بتا) رشد اقتصادي استان‌هاي ايران در طي سال‌هاي 2005 تا 2017 با استفاده از مدل پانل فضايي برآورد شده، سپس به نقش شهرنشيني در سرعت همگرايي استان‌ها پرداخته شده است. نتايج به دست آمده در اين پژوهش، نشان مي‌دهد با توجه به اينكه رشد اقتصادي استان‌هاي كشور داراي اثرات فضايي و مكاني بوده و رشد هر استان متأثر از استان‌هاي مجاور نيز است. ازاين‌رو همگرايي فضايي از نوع بتا بين استان‌هاي كشور تأييد مي‌شود. همچنين شهرنشيني يكي از متغيرهاي مؤثر بر رشد اقتصادي استان‌ها است و اثر فضايي آن به لحاظ آماري معني‌دار بوده و باعث افزايش سرعت همگرايي اقتصادي استان‌ها مي‌شود.