بررسي اثر تنش خشكي بر ارقام گلرنگ و ارائه حدود بحراني تنش براساس دماي پوشش سبز گياه

در مناطق كم‌باران، خشكي مهم‌ترين تنش محيطي است كه توليد گياهان را به‌شدت كاهش مي‌دهـد. به‌منظور بررسي اثر تيمارهاي مختلف آبياري بر برخي صفات زراعي و عملكردي ارقام گلرنگ، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي يك‌بار خـردشده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي، در 3 تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي زرقان در سال زراعي 1398-1399 انجام شد. سطوح آبياري (قطع آبياري در مرحله تكمه‌دهي I1، تأمين 25، 50، 75 و 100 درصد نياز آبي تا پايان فصل رشد به‌ترتيب I2، I3، I4 و I5) به‌عنوان كرت‌هـاي اصلي و ارقام محلي اصفهان، گلدشت، صفه و فرامان به‌عنوان كرت‌هاي فرعي بودند. هر كرت فرعي شامل چهار رديف كشت به طول 6 متر و فاصله رديف و فاصله بوته روي رديف به‌ترتيب 60 و 5 سانتي‌متر بود. در پايان فصل زراعي صفاتي ازجمله روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته در زمان برداشت و عملكرد اندازه‌گيري شد. شاخص تنش آبي گياه و بهره‌‌وري اقتصادي و فيزيكي آب محاسبه و تجزيه‌وتحليل‌‌هاي اقتصادي نيز انجام شد. ميزان آب مورد نياز هر تيمار به‌صورت روزانه با روش پنمن مانتيث محاسبه و با استفاده از كنتورهاي حجمي اندازه‌گيري و تحويل شد. داده‌هاي به‌دست‌آمده با نرم‌افزارSAS تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آزمون LSD انجام شد. بالاترين عملكرد دانه در تيمار تأمين 100 درصد نياز آبي (I5) از رقم فرامان (2688 كيلوگرم در هكتار) و كمترين عملكرد دانه در تيمار قطع آب در مرحله تكمه‌دهي (I1) مربوط به ارقام صفه و محلي اصفهان به‌ترتيب با عملكردهاي 758 و 779 كيلوگرم در هكتار بود كه در يك كلاس آماري بودند و تفاوت معني‌داري با يكديگر نداشتند. بيشترين ميزان بهره‌وري آب آبياري و بهره‌وري آب كل به‌ترتيب مربوط به تيمار قطع آبياري و تيمار آبياري 75 درصد با مقادير 0/383 و 0/274 كيلوگرم بر مترمكعب بود. بهره‌‌وري اقتصادي آب نيز در تيمار آبياري 75 بيشتر بود. با درنظرگرفتن همه شاخص‌ها، تيمار آبياري 75 درصد به‌عنوان مناسب‌ترين تيمار آبياري ارقام گلرنگ تشخيص داده شد.