سنجش كانسپت معماري فضاي نيايشگاهي در دوران ماد در نوشيجان تپه ، زاربلاغ و تپه ازبكي

مادها به عنوان اولين حكومت يكپارچه و مركزي ايران شناخته مي شوند. معماري اين حكومت به واسطه كاوش هاي محدود و تاريخ گذاري هاي مبهم، دچار ابهاماتي است. بخش عمده معماري ماد را تالارهاي ستوندار، مجموعه انبارها و فضاهاي نيايشگاهي تشكيل مي دهند. فضاهاي نيايشگاهي به واسطه اطلاعات ناكافي از آيين مادها به عنوان پر ابهام ترين بخش معماري ماد شناخته مي شوند. نيايشگاه مركزي نوشيجان مهم‌ترين فضاي نيايشگاهي ماد است كه در جريان كاوش هاي آن مشخص شد كه اين نيايشگاه بدون كوچك ترين آسيبي مهر و موم شده است. با كاوش هاي بيشتر در قلمرو حكومتي ماد، محوطه هاي ديگري با شرايط يكسان با نوشيجان آشكار شدند كه گمان مي‌رود سرنوشت يكساني با اين نيايشگاه داشتند. در اين پژوهش با روش توصيفي _تحليلي و مطالعه موردي و با هدف خوانش معماري از كانسپت طراحي و كاركرد فضاهاي نيايشگاهي ماد، سنجشي معمارانه بين نيايشگاه مركزي نوشيجان تپه، نيايشگاه زاربلاغ و تپه ازبكي صورت گرفته است، اين سنجش در انتها دستيابي به يك الگوي مفهومي دو بخشي در طراحي اين نيايشگاه ها را ميسر مي سازد. در بخش نتيجه گيري، همانندي هاي اين نيايشگاه ها در زمينه كانسپت و ساختار معماري، بستر محيطي و مصالح ساختماني ذكر خواهد شد. در نهايت به شباهت هاي ساختاري و عملكردي بناهاي مذكور با نيايشگاه غربي نوشيجان تپه، بناي سنگي واسون كهك، نيايشگاه تخچرآباد بيرجند و نيايشگاه حاجي خان فامنين نيز اشاره اي خواهد شد.