بازپژوهي انتظام ملي؛ چيستي و چگونگي در جهت نظريه‌پردازي

نظم كه انتظام(به‌نظم‌شدن و نظم‌پذيري) و تنظيم(نظم‌دهي و نظم‌بخشي) بر محور آن شكل مي‌گيرند به عنوان يك معقول ثاني فلسفي، يك نوع رابطه هماهنگ ميان اجزاي يك مجموعه، براي تحقق يافتن هدف مشخصي است؛ به‌گونه‌اي كه هر جزئي از اجزاي مجموعه، مكمل ديگري باشد و فقدان هر يك، سبب ‌شود كه مجموعه، هدف خاص و اثر مطلوب را از دست بدهد. نظم در عرصه عمومي(عموم مردم و اجتماع) كه سطحي از عرصه ملي است با مفاهيمي از قبيل امنيت، اخلاق عمومي و اخلاق حسنه پيشينه‌اي مرتبط دارد. نظم و انتظام، هدف غايي و فلسفه وجودي قانون قلمداد شده و نظم عمومي، موضوع محوري نظام‌هاي حقوقي و جامعه‌شناسي به حساب مي آيد. در فرهنگ قرآني، كليدواژه‌هايي شكل‌دهنده‌ شبكه معنايي نظم و بي‌نظمي هستند كه بررسي آنها، ابعاد مختلف نظم را روشن مي‌سازد. با ملاحظه تشريع در پرتو تكوين، انتظامي واحد(توحيدي) قابل‌درك است كه درنتيجه، نظم تكويني عالم، الهام‌بخش نظمي الهي در جوامع بشري قلمداد مي‌شود. تلاش در نقض هر يك از تشريع و تكوين، ملازم با نقض ديگري است و با نقض آنها، اختلال در نظم امور و به‌اصطلاح فساد صورت مي‌پذيرد. در نظريه‌پردازي در عرصه انتظام ملي ، شناخت دقيق چيستي و چگونگي و پويايي‌شناسي نظم و انتظام و تنظيم و امور مرتبط، تعيين‌كننده هستند. متن حاضر، كوششي افزون بر تلاش‌هاي گذشته(بازپژوهي)، در برخي عرصه‌هاي يادشده، در اين جهت است.