مهار زيستي بيمارگرهاي مهم برنج با استفاده از قارچ‌هاي اندوفيت جداشده از برنج هوازي

برنج از مهم ترين غلات مورد مصرف غذايي مردم جهان به ويژه خاورميانه مي باشد. بيماري بلاست و پوسيدگي طوقه و ريشه، دو بيماري قارچي مهم برنج در مناطق مختلف محسوب مي شوند. قارچ هاي اندوفيت يكي از عوامل كنترل بيولوژيك محسوب شده كه علاوه بر كنترل بيماري هاي گياهي موجب بهبود رشد در گياه ميزبان مي شوند. بدين منظور جدايه هاي قارچي اندوفيت و همچنين جدايه هاي بيمارگر از برگ، غلاف، ساقه و ريشه بوته هاي برنج هوازي از شاليزارهاي استان گلستان جداسازي و شناسايي مورفولوژيكي و مولكولي شدند. سپس فعاليت آنتاگونيستي آن ها عليه جدايه بيمارگر Magnaporthe oryzae  عامل بيماري بلاست و جدايه بيمارگر Fusarium fujikuroi عامل بيماري پوسيدگي طوقه و ريشه به سه روش، كشت متقابل، متابوليت هاي فرار و متابوليت هاي غير فرار در آزمايشگاه بررسي شد. نتايج تحقيق نشان داد، در روش كشت متقابل جدايه F. incarnatum بيشترين ميزان بازدارندگي از رشد قارچ بيمارگر M. oryzae و قارچ بيمارگر F. fujikuroi را به ترتيب با ميانگين 58/64و 60/03درصد داشت. در روش متابوليت هاي فرار بيشترين درصد مهار قارچ بيمارگر F. fujikuroi را جدايه E. nigrum با 57/13درصد بازدارندگي و جدايه F. incarnatum با 52/24درصد بازدارندگي از خود نشان دادند. در روش متابوليت هاي غير فرار (عصاره)، جدايه هاي F. incarnatum و F. proliferatum به ترتيب با ميانگين 62/27و 57/96درصد، بيشترين درصد ممانعت از رشد قارچ عامل بيماري بلاست را از خود نشان دادند. جدايه F. incarnatum حاصل از اين پژوهش فعاليت آنتاگونيستي را در سه آزمون كشت متقابل، متابوليت هاي فرار و متابوليت هاي غير فرار عليه قارچ هاي M. oryzae و F. fujikuroi نشان داد. همچنين در اين آزمايش جدايه هاي F. proliferatum و F. incarnatum در شرايط گلخانه موجب مهار بيماري بلاست و پوسيدگي طوقه و افزايش ارتفاع و وزن تر اندام هوايي و ريشه گياه برنج شدند.