تغييرات ژئوشيميايي و پتروژنز سنگ‌هاي ماگمايي شمال اردبيل: رهيافتي براي تعيين الگوي زمين‌ساختي-ماگمايي شمال باختر ايران

در محدوده شمال اردبيل (از نمين تا لاهرود) توالي متنوع و گسترده‌اي از فعاليت ‌هاي ماگمايي بازي تا حدواسط و اسيدي از ائوسن تا كواترنري رخنمون دارند. تركيبات سنگي در اين منطقه از گدازه‌هاي عمدتاً بازالتي همراه با گنبدهاي داسيتي و ريوليتي در محدوده نمين تا بازالت و آندزيت بازالتي در محدوده لاهرود متغير است. بررسي تركيب شيميايي اليوين در اليوين بازالت ‌ها نشان‌دهنده تركيب فورستريتي آنها از 67/8 تا 92/7 است. همچنين كلينوپيروكسن ‌ها از نوع ديوپسيدي بوده و پلاژيوكلازها تركيب لابرادوريتي تا بيتونيتي دارند. بيگانه‌بلورهاي (زنوكريست‌ها) گارنت موجود در گنبدهاي ريوليتي از نوع آلماندين مي‌باشند. بررسي عناصر نادر خاكي در جريان‌هاي گدازه‌اي، قطعات سنگي و همچنين گنبدهاي داسيتي- ريوليتي منطقه نشانگر غني‌شدگي در عناصر نادر خاكي سبك به سنگين است. سنگ‌هاي مافيك-حدواسط منطقه سرشت شوشونيتي و برخي نيز كالك-آلكالن با پتاسيم بالا و گنبدهاي داسيتي و ريوليتي سرشت آداكيتي نشان مي ‌دهند. ويژگي‌هاي ژئوشيميايي و ايزوتوپي سنگ‌هاي بازالتي-آندزيتي منطقه شمال اردبيل-لاهرود نشان‌دهنده تشكيل آنها از ذوب بخشي يك گوه گوشته‌اي متاسوماتيسم شده توسط رسوبات و سيالات حاصل از ورقه فرورانده در زون فرورانشي ايران طي ائوسن است. همچنين ويژگي‌هاي ژئوشيميايي و ايزوتوپي گنبدهاي داسيتي-ريوليتي ميوسن نشان‌دهنده منشأ گرفتن آنها از ذوب بخشي بخش‌هاي زيرين پوسته قاره‌اي ستبر شده ايران مي‌باشد.