زمين‌شناسي، ژئوشيمي و پتروژنز آتشفشان تفتان: رهيافتي براي ژئوديناميك كمان ماگمايي مكران -چگاي

آتشفشان تفتان طي ميوسن تا كواترنري فعاليت ماگمايي گسترده اي در بالاي منطقه فرورانش مكران داشته است. تركيب گدازه ها و سنگ هاي آذرآواري تفتان آندزيت‌بازالتي، آندزيت، تراكي‌آندزيت و داسيت هستند. قطعات سنگي بازيك - حدواسط در خميره فلسيك و فنوكريست پلاژيوكلاز با بافت غربالي، منطقه بندي و حاشيه انحلالي از شواهد اختلاط ماگمايي در سنگ هاي تفتان هستند. سنگ‌هاي آتشفشاني تفتان با ماهيت كالك آلكالن پتاسيم بالا تا كالك آلكالن، داراي غني‌شدگي از LREE و LILE به ترتيب در برابر HREE و HFSE هستند. افزون بر اين وجود تهي شدگي آشكار از عناصر HFSE (مانند Nb ،Ta و Ti) تشكيل آنها در كمان آتشفشاني مرتبط با فرورانش را تأييد مي‌كند. سنگ هاي بازالتي تفتان از ذوب‌بخشي حدود 15 درصدي گوشته اسپينل لرزوليتي پديد آمده اند. انطباق الگوهاي توزيع عناصر كمياب سنگ هاي آتشفشاني تفتان با تركيب پوسته قاره اي بالايي و غني شدگي از Pb ،Th ،U و Rb، هضم مواد پوسته اي و فرايندهاي AFC در ماگماي اوليه تفتان را نشان مي دهند. بر اساس نتايج سن سنجي ايزوتوپي موجود، به‌نظر مي رسد كه بزمان و كوه‌سلطان، جوان ترين آتشفشان‌ هاي كمان ماگمايي مكران- چگاي هستند. مقايسه ويژگي هاي سنگي و ژئوشيميايي سه آتشفشان بزمان، تفتان و كوه سلطان، نشانگر افزايش ستبراي پوسته در زير آتشفشان تفتان و آلايش پوسته اي بيشتر طي مسير به سطح در سنگ هاي تفتان است.