زبان و لحن حماسي- مذهبي در مختارنامه‌‌‌‌هاي شعاعي قاجار و خيالي اصفهاني

با بررسي زبان يك اثر مي‌توان به نوع ادبي آن پي‌برد؛ بنابراين، زبان و لحن آثار ادبي نقشي كانوني دارد. زبان حماسي نيز، حاصل انتخاب وزن و قافيه، واژه‌‌‌‌ها، تركيبات، آرايه‌‌‌‌هاي بديعي و صور خيالي است كه با اين نوع ادبي متناسب است. از آنجا كه نوع ادبي مختارنامه‌‌‌‌هاي منظوم، حماسي است؛ بنابراين، اين پژوهش به بررسي زبان حماسي در مختارنامۀ منظوم خيالي اصفهاني و مختارنامۀ منظوم شعاعي قاجار اختصاص يافته‌است؛ چون اين منظومه‌‌‌‌ها از نوع حماسۀ مذهبي هستند، به عوامل مؤثر در فضاي مذهبي اين منظومه‌‌‌‌ها نيز پرداخته خواهد شد.  جستار پيش رو، از نوع اسنادي است و با استفاده از روش توصيفي تحليلي انجام ‌شده‌است و هدف نگارنده نيز، شناخت شاخصه‌‌‌‌هاي زباني اين دو منظومه و پي‌بردن به ارتباط ميان زبان حماسي با اين نوع ادبي است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه انتخاب اوزان مؤثر در لحن حماسي، به‌كاربردن واژگان و تركيبات حماسي، استفاده از صور خيالي همچون تشبيهات، استعارات و اغراق‌‌‌‌هاي حماسي، صنايع بديعي مانند جناس، تكرار و مراعات نظير، برابرسازي شخصيّت‌‌‌‌ها با شخصيّت‌‌‌‌هاي شاهنامه‌اي در خلق تصاوير بديع و تازه و آفرينش لحن و زبان حماسي نقش اساسي داشته‌است.