بررسي اثرات بهداشتي آلودگي هوا در شهر ياسوج در سال1395 با استفاده از مدل AirQ+

زمينه و هدف: آلودگي هوا يكي از مهم‌ترين عوامل خطر سلامت در دنيا و از عوامل عمده مرگ و مير و ناتواني در جهان است.  طبق گزارش سازمان جهاني بهداشت در سال 2012، سالانه حدود 3.7 ميليون نفر در جهان در اثر آلودگي هوا مي‌ميرند. هدف از اين مطالعه تعيين و بررسي اثرات بهداشتي آلودگي هوا در شهر ياسوج در سال1395 با استفاده از مدل AirQ+ بود. روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي ـ تحليلي  كه در سال 1399انجام شد، غلظت‌هاي ساعتي آلاينده‌هاي ذرات با قطر كمتر از 2.5  ميكرون، اُزن  و دي اكسيد نيتروژن در ايستگاه‌ پايش شهر ياسوج از سازمان محيط ‌زيست و اطلاعات مربوط به فشار و دما مربوط به سال 1395 از سازمان هواشناسي استان اخذ شد. اعتبار سنجي داده‌هاي كيفيت هوا مطابق متدولوژي APHEKOM و WHO انجام شد و ميانگين مختص به هر آلاينده محاسبه و فايل نهايي داده‌هاي مورد نظر پس از پردازش  وارد مدل شد. در نهايت جمعيت سالانه ويژه شهر، جمعيت در معرض خطر و بروز پايه براي هر پيامد بهداشتي تهيه و وارد مدل شد. در پايان نتايج به صورت جداول مرگ و مير  به وسيله مدل نمايش داده شد. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از آزمون‌هاي آماري كولموگروف اسميرنوف، تعقيبي و كروسكال واليس تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: غلظت متوسط آلاينده‌هاي با قطر كمتر از 2.5 ميكرون، دي‌اكسيد نيتروژن و اُزن به ترتيب 13.91±21.68 ميكرو گرم بر مترمربع 26.88±25.41 ميكروگرم بر متر مربع و 6.92±25.69 ميكرو گرم بر مترمربع بود.  مقدار SOMاُزن هم 83.17 بود. در مورد اثرات بلندمدت در سال 1395، جزء منتسب و تعداد موارد منتسب مرگ‌ و مير طبيعي ناشي از دي‌اكسيدنيتروژن ‌از آلاينده‌هاي با قطر كمتر از 2.5 ميكرون كمتر بود كه به ترتيب 6.01 و 6.79 درصد از مرگ ‌و مير را به خود اختصاص داده است. تعداد كل مرگ ‌و مير كه به ‌وسيله آلاينده‌هاي با قطر كمتر از 2.5  ميكرون و دي‌اكسيدنيتروژن ايجاد شده است، به ترتيب 23 و 20 مورد بوده است. اُزن  اثري بر روي مرگ ‌و مير تنفسي نداشت(صفرمورد). در مورد مرگ ‌و مير طبيعي بيشترين و كم‌ترين جزء منتسب به ترتيب در آلاينده‌هاي با قطر كمتر از 2.5 ميكرون و اُزن  مشاهده شد.نتيجه‌گيري: برخلاف تأثير ناچيز آلاينده اُزن و عدم انتساب مرگ و مير به اين آلاينده، براي ساير آلاينده‌ها مثل آلاينده‌هاي با قطر كمتر از 2.5 ميكرون و دي‌اكسيد نيتروژن اثراتي بر تعداد مرگ و مير مشاهده شد كه اين اثرات مي‌تواند هزينه‌هاي مستقيم و غيرمستقيمي براي شهر مورد مطالعه ايجاد كند.