مقايسه اثربخشي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد و آموزش بهداشت خواب بركيفيت خواب و شاخص‌هاي فيزيولوژي در سالمندان

اهداف با‌توجه‌به شيوع بالاي اختلال بي‌خوابي و مشكلات پارامترهاي فيژيولوژي در سالمندان، اين پژوهش با هدف بررسي تأثير درمان پذيرش و تعهد، آموزش بهداشت خواب و تركيب هر دو بر كيفيت خواب و شاخص‌هاي فيزيولوژي (فشارخون، ضربان قلب و اكسيژن اشباع در خون) سالمندان بوده است.  مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پي‌گيري با گروه كنترل بوده است. جامعه آماري پژوهش، سالمند عضو كانون جهان‌ديدگان شيراز در سال 1398بودند. با روش نمونه‌گيري دردسترس و رعايت ملاك هاي ورود و خروج، تعداد80 نفر انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي ساده در 4 گروه ( 3 گروه آزمايش و 1 گروه كنترل) قرار گرفتند. گروه آزمايش 2 و 3 تحت مداخله 4 هفته‌اي بهداشت خواب، گروه آزمايش 1 و 3 تحت مداخله 4 هفته‌اي درمان پذيرش و تعهد و گروه كنترل در انتظار قرار گرفتند. آزمودني‌ها با شاخص كيفيت خواب پيتزبورگ، دستگاه فشار‌سنج جيوه‌اي و پالس‌اكسيمتر مورد ارزيابي قرار گرفتند. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از بسته آماري SPSS نسخه 23 و روش‌هاي آماري تحليل واريانس دوراهه مختلط و تحليل كوواريانس چند متغيره استفاده شده است.  يافته ها گروه‌هاي آزمايش و كنترل با ميانگين سني 4/5±70/41  نشان داد ميانگين نمرات كيفيت خواب، فشارخون سيستول و اكسيژن اشباع در خون در گروه‌هاي آزمايشي بهداشت خواب، درمان پذيرش و تعهد و تركيبي پس از مداخله‌ها معنادار (0/001 P) بوده است. بيشترين اندازه اثر كيفيت خواب به‌ترتيب مربوط به گروه درمان تركيبي (0/83)، آموزش بهداشت خواب (0/67) و گروه درمان پذيرش و تعهد (0/60) بوده است.  نتيجه گيري درمان بي‌خوابي و به تبع آن فشارخون سيستول و اكسيژن خون با به كار‌گيري هر كدام از روش‌هاي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد، آموزش بهداشت خواب و به‌ويژه تركيبي مفيد است و باعث سلامت جسمي و روانشناختي سالمندان مي‌شود. آموزش و به كارگيري اين درمان‌ها با اولويت درمان تركيبي به مراقبين سلامت در حيطه سالمندي توصيه مي‌شود.