ارزيابي و تحليل توسعه فضايي شهري در چارچوب الگوي رشد هوشمند با تأكيد بر شاخص هاي تراكم، كاربري و حمل و نقل (مطالعه موردي: شهر رشت)

گسترش سريع شهرها و به ‌تبع آن پراكنش افقي شهرها اكثر كشورهاي جهان را با مشكلات متعددي مواجه ساخته است. تلاش ‌هاي زيادي براي بر طرف ساختن اثرات منفي گسترش پراكنده‌ شهرها به عمل آمده كه عمده ترين آن ها راهبرد رشد هوشمند به عنوان يكي از راهكارهاي مقابله با پراكندگي توسعه‌ شهري است. بنابراين هدف پژوهش حاضر ارزيابي روند توسعه فضايي شهر رشت به لحاظ ميزان تناسب با شاخص‌هاي رشد هوشمند است. روش تحقيق توصيفي تحليلي مي‌باشد. اطلاعات مورد نياز از مطالعه اسناد به ‌صورت پيمايش (پرسشنامه) با استفاده از مدل‌هاي هلدرن، آنتروپي شانون و آنتروپي نسبي، ضريب جيني و مدل WASPAS و با استفاده از نرم ‌افزارهاي GIS جمع‌ آوري‌ شده است. نتايج به‌ دست ‌آمده نشان داده ،در دوره 40 ساله 1355 تا 1395 مقدار 59 درصد رشد شهر ناشي از رشد جمعيت و 41 درصد ناشي از رشد پراكنده بوده است. در تمامي دوره هاي زماني پديده پراكندگي در توسعه فضايي شهر رشت تأثير گذار بوده، ليكن اين پديده به شكل نوساني در دوره هاي زماني نزولي و صعودي بوده است كه استنباط مي گردد،افزايش ميزان جمعيت شهري باعث اثرگذاري بر توسعه فضايي شهر رشت شده به طوري كه در هر دوره 10 ساله افزايش جمعيت شهري پديده خزش را در دوره بعدي به همراه داشته است. بنابراين افزايش جمعيت شهري اولين و مهم ترين دليل رشد شهري است ، رشد هوشمند؛ علاوه بر توزيع متعادل جمعيت در مناطق شهري، به دنبال استفاده بهينه از زمين مي باشد ،كه برابر نتايج تحقيق مناطق 5 گانه شهر رشت در تمام مؤلفه هاي رشد هوشمند شهري، با هم متفاوت هستند و از وضعيت يكساني برخوردار نيستند؛ يعني جمعيت متعادل در مساحت هاي نا متعادل سكونت دارند. در بين مناطق شهر رشت، منطقه 5 داراي بدترين وضعيت از نظر مؤلفه‌هاي رشد هوشمند شهري با وزن 0.423 و مناطق 1، 3 و 4 به ترتيب با وزن‌ هاي 0.873، 0.814 و 0.535 در رتبه ‌هاي بعدي قرار دارند. هم چنين منطقه 2 رشت داراي بهترين وضعيت از نظر مؤلفه‌ هاي رشد هوشمند شهري با وزن 0.878 مي ‌باشد.