خوانش معراج نامه‌نگاري پيامبر اكرم (ص) (دوره ايلخاني و تيموري) از منظر اساطير ايران باستان

نزد مذاهب مختلف، عقايد متفاوتي در ارتباط با جهان و دنياي پس از مرگ وجود دارد كه يكي از اين سفرها در داستان‌هاي ملل مختلف معراج به پهنه فرا جهاني است، هرچند داستان‌هاي عروج با مضامين مختلف در فرهنگ‌هاي متفاوت با اشتراكات لفظي و معنوي متعددي همراه است ( همچون متون آخر الزماني مكاشفه اي، متون فرجام شناختي، سفرهاي اَخروي، رويا، سيرروحاني، متون افسانه اي، صعود به آسمان ها و...) ولي مي‌توان با تحليل و بررسي دقيق‌تر اين داستان‌ها و نمادهاي روايت دار مشابه در آن به چگونگي استفاده از كهن‌الگوها و اسطوره‌ها در طول زمان براي خلق معاني جديد ( به‌صورت آشكار و يا مستتر) در آن‌ها پي برد. كه از اهداف اصلي اين پژوهش نيز تحليل و بررسي نمادهاي روايت دار موجود در داستان و نگاره‌هاي معراج نامه ايلخاني (772-762 ه ق) و معراج نامه تيموري (840 ه ق) بر اساس رويكرد نظريه معناي كهن‌الگوي نورتروپ فراي است كه داراي مراحلي است. از سؤالات اصلي اين پژوهش اين مطلب است كه داستان و نگاره‌هاي معراج نامه بر اساس مراحل نظريه كهن الگويي و اسطوره شناختي فراي به چند ساختار قابل دسته بندي است؟ و در كدام بخش از نگاره‌هاي(دوزخي يا بهشتي) از اصل داستان‌هاي عروج اساطيري موجود در تمدن‌ باستاني(ايران) بهره برده‌اند و به صورت نامتبدل و متبدل معاني جديدي را ابداع كرده اند؟ تا از طريق اصل جابه جايي اسطوره اي در نظريات فراي بتوان به تبار و پيشينه روايي و تصويري معراجنامه نگاره ها نزديك شد. بنابراين نتايج به‌دست‌آمده در اين پژوهش با استفاده از روش تطبيقي- تحليلي و منابع كتابخانه‌اي گوياي اين مطلب است كه معناي كهن‌الگويي موجود در نگاره‌ها در هشت ساختار معنايي طبق الگوي نظري نورتروپ فراي قابل دسته‌بندي است و مفاهيم اسطوره‌اي در آن به‌صورت تبديل نشده ( آشكار) و تبديل‌شده ( پنهان) در بيشتر نگاره‌هاي دوزخي و بهشتي قابل‌بررسي است.