ارزيابي برخي صفات رشدي ريشه و فعاليت آنتي اكسيدان هاي آنزيمي و غيرآنزيمي ارقام مختلف گندم دوروم (Triticum turgidum var. durum) تحت تاثير كود فسفر و قارچ مايكوريزا در شرايط ديم

به منظور بررسي تاثير قارچ مايكوريزا و كود فسفر بر برخي ويژگي هاي رشدي ريشه و فعاليت آنتي‌اكسيدان‌هاي آنزيمي و غيرآنزيمي گندم دوروم در شرايط ديم، آزمايشي مزرعه اي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه ي مركز تحقيقات كشاورزي سرابله در سال زراعي 98-1397 انجام شد. چهار رقم گندم دوروم (دهدشت، ذهاب، ساورز و ساجي) به عنوان فاكتور اول و پنج سطح منبع كودي (عدم مصرف كود، 25 و 50 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي فسفر، قارچ مايكوريزا (GM) و تركيب قارچ مايكوريزا +25 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي فسفر) به‌عنوان فاكتور دوم در نظر گرفته شدند. نتايج مقايسه ميانگين اثرات ساده نشان داد كه در بين ارقام، رقم هاي ذهاب و ساجي و در بين منابع كودي، تيمار تركيبي مايكوريزا + 25 كيلوگرم در هكتار كود فسفر و پس از آن 50 كيلوگرم در هكتار فسفر بيشترين تاثير را در بهبود صفات مورد مطالعه داشتند. اثر متقابل رقم و منابع كودي مشخص نمود كه استفاده تلفيقي از كود فسفر و قارچ مايكوريزا نتايج بهتري در مقايسه با كاربرد آنها به تنهايي دارد. به طوريكه بيشترين وزن‌تر و خشك، تراكم طول و محتوي آب ريشه و فعاليت آسكوربات پراكسيداز، پراكسيداز، كاتالاز،سوپر اكسيددسموتاز و گلوتاتيون سنتتاز از تيمار تلفيقي مايكوريزا و كود فسفر و در اقام ذهاب و ساجي حاصل شد. اگرچه، كمترين طول مخصوص ريشه، فعاليت مالون دي‌آلدئيد و پراكسيد هيدروژن در همين تيمار و ارقام به دست آمد. به‌طوركلي، نتايج نشان داد كه تلقيح با قارچ مايكوريزا در شرايط ديم به ويژه در ارقام ذهاب و ساجي علاوه بر كاهش مقدار كاربرد كود شيميايي فسفره مي تواند از طريق بهبود ويژگي هاي رشدي ريشه و به دنبال آن افزايش فعاليت آنتي اكسيدان هاي آنزيمي و غيرآنزيمي باعث كاهش پراكسيداسيون ليپيدهاي غشاء (كاهش توليد مالون دي آلدئيد و پراكسيد هيدروژن) و در نتيجه افزايش تحمل به تنش خشكي شود.