شهر و رمان؛ مطالعه اي جامعه شناختي پيرامون شكل گيري رمان فارسي در فضاي شهري ايران

اين پژوهش با رهيافت جامعه‌شناسي رمان و در چارچوب روش‌شناختي پارادايم كيفي (روش اسنادي)  انجام شده است. نمونه‌هاي مورد مطالعه نيز با تكنيك نمونه‌گيري هدفمند و با استفاده از روش‌شناسي كيفي انتخاب شده‌اند. پرسش محوري پژوهش اين است كه آيا بين شهرنشيني در ايران با شكل‌گيري رمان فارسي مناسبتي وجود داشته است يا خير؟. مباني تئوريكي تحقيق اقتباسي است از تئوري‌هاي جامعه‌شناسانۀ ماركس، زيمل، گلدمن و لوكاچ؛ تئوري‌هايي كه هر دو مفهوم محوري تحقيق (رمان و شهر) را بررسي كرده‌اند. براي بررسي موضوع، نُه رمان مشهور از ميان رمان‌هاي معاصر انتخاب شدند. معيار انتخاب اين نُه نمونه، بازنمايي و انعكاس دو پديدۀ شهر و رمان در آن‌ها بوده است. نتايج نشان مي‌دهند كه به ميانجي عوامل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، بين گسترش شهرنشيني (به‌خصوص پس از آغاز حكومت پهلوي اول و دوم) از يك طرف، و شكل‌گيري و تكامل رمان فارسي از طرف ديگر، مناسبت و هم‌راستايي وجود داشته است.