ارزيابي آسيب‌پذيري پارك ملي گلستان در جهت توسعه‌ پايدار با استفاده از مدل DPSIR

مناطق حفاظت‌شده به‌عنوان ابزاري مهم جهت حفظ تماميت زيستگاه و تنوع گونه در نظر گرفته شده است و احداث اين مناطق به معناي رها كردن آن‌ها به حال خود نيست، بلكه اعمال مديريتي مستمر و كارآمد براي رسيدن به اهداف تعيين شده مي باشد. اثرات ناشي از تهديدها، مناطق حفاظت‌شده را آسيب پذير مي كند. بنابراين بررسي و ارزيابي تهديدات در در اين مناطق جهت ارائه راهكارهاي مديريتي ضروري مي باشد. ارزيابي و آسيب پذيري جهت تدوين سياست هاي مديريت يكپارچه براي تصميم گيران در جهت اولويت بندي فعاليت ها و بهبود آسيب پذيري مهم است. پارك ملي گلستان يكي از ارزشمندترين و بي نظيرترين مناطق تحت مديريت و حفاظت نه تنها در ايران، بلكه در سراسر جهان به شمار مي رود و داراي ارزش هاي بي شمار طبيعي، جنگل هاي سرسبز و بكر و گونه هاي متنوع گياهي و جانوري مي باشد. اين پژوهش يك مطالعه توصيفي-تحليلي با هدف ارزيابي آسيب پذيري پارك ملي گلستان با تلفيق مدل DPSIR و روش نوين ارزيابي آسيب پذيري، به‌منظور ارائه راهكارهاي مديريتي است. در اين روش ابتدا با استفاده از مدلDPSIR ، نيرو محركه، فشار، وضعيت، اثر و پاسخ، تهديدها و ارزش هاي منطقه و ارتباط بين آن‌ها بررسي و ارزيابي شدند. درنهايت، راهبردهايي در قالب پاسخهاي احتمالي به هر يك از مؤلفه هاي مدل  DPSIRارائه گرديد. 5 نيروي محركه اصلي با عنوان توسعه‌ جمعيت، توسعه‌ گردشگري، توسعه‌ راه ها، چراي بي رويه دام، توسعه‌ سكونتگاه ها و عدم مديريت منسجم براي منطقه شناسايي و به تبع آنها فشارها، وضعيت و اثرات منطقه مشخص و مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه در پارك ملي گلستان بيشترين اثرات تهديدهاي منطقه بر ارزش هاي اكولوژيك از جمله از بين رفتن حيوانات، گياهان، زيستگاه حيات‌وحش و كاهش تنوع‌زيستي مي باشند و از لحاظ آسيب‌پذيري، شكار غيرمجاز جانوران و آتش سوزي بيشترين آسيب را به منطقه وارد مي كنند. در پايان راهبردهاي مديريتي براي مواجهه با عوامل تهديدكننده ارائه گرديد.