شناسايي و تحليل ذينفعان كليدي با هدف اولويت‌بندي خدمات اكوسيستم به‌منظور يكپارچه‌سازي در برنامه‌هاي توسعه‌ شهري اراك

افزايش نرخ شهرنشيني همراه با تغييرات كاربري زمين، تخريب سيستم هاي طبيعي و كاهش خدمات اكوسيستم ها را در پي داشته است. بخش اساسي فرآيند گنجاندن مفهوم خدمات اكوسيستم در برنامه هاي توسعه‌ شهري، شناسايي ذينفعاني است كه تحت تأثير خدمات اكوسيستم بوده يا بر آن تأثيرگذار هستند. اولويت بندي خدمات اكوسيستم توسط ذينفعان از مهمترين برون دادهاي مشاركت ذينفعان به‌سبب كاهش پيچيدگي، زمان و هزينه‌ ارزيابي و مديريت آن‌ها است. روش تحقيق از نوع آميخته (كمي و كيفي) بوده و طي سه مرحله انجام شده است. در گام اول، از طريق مصاحبه‌ نيمه ساختاريافته با خبرگان (13نفر) با استفاده از مدل ماتريس انگيزه-قدرت، ذينفعان كليدي (22 دسته) شناسايي و طبقه بندي شدند. در گام دوم، از طريق نمونه گيري گلوله برفي، از 22 دسته ذينفعان كليدي شناسايي شده در مرحله‌ قبل، 34 نفر مصاحبه شونده انتخاب و با استفاده از روش گروه كانوني متمركز، خدمات اكوسيستم مهم شهر اراك شناسايي و مهمترين تأثيرات طرح جامع شهر بر آن مشخص شد. در گام سوم، خدمات اكوسيستم شهر اراك براساس تناسب براي گنجاندن در طرح جامع شهر با استفاده از روش ارزيابي ترجيحات در قالب پرسشنامه توسط مصاحبه شوندگان، اولويت بندي شدند. نتايج نشان داد از 22 دسته ذينفع شناسايي شده در اراك در چهار گروه دولت و سازمان، كسب وكار، آموزش و پژوهش، جامعه‌ مدني، اداره‌ كل راه و شهرسازي و اداره‌ كل محيط زيست استان مركزي در بالاترين سطح از قدرت و انگيزه براي يكپارچه سازي خدمات اكوسيستم در برنامه هاي شهري اراك قرار دارند. نتايج نشان داد خدماتي چون كيفيت هوا (4/68)، تأمين آب (4/12) و تنظيم اقليم (4/03) از اهميت بالايي در اراك برخوردار بوده و مطابق نظر مصاحبه شوندگان براي اين كه در طرح جامع به آن پرداخته شود، اولويت بيشتري در مقايسه با سايرين دارند.