تاثير آرايش كشت و تراكم بوته برعملكرد دانه و اجزاي عملكرد كنجد در منطقه مشهد

تعيين آرايش كاشت و تراكم بهينه در حصول به عملكرد مطلوب در گياهان زراعي و از جمله كنجد نقش تعيين كننده اي دارد. به منظور تعيين بهترين آرايش كشت و تراكم بوته آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال هاي 1396 و 1397 در منطقه مشهد با اقليم سرد و خشك اجرا شد. در اين پژوهش تيمارهاي آزمايشي شامل آرايش كاشت در دو سطح كشت يك و دو رديفه روي پشته، تراكم بوته درسه سطح شامل تراكم 20، 30 و 40 بوته در مترمربع و ژنوتيپ در دو سطح شامل محلي اسفراين و رقم اولتان بودند. نتايج مقايسه ميانگين اثرات متقابل نشان داد كه تغيير در آرايش كشت كنجد از كشت يك رديفه به دو رديفه باعث كاهش 19 درصدي عملكرد دانه در رقم اولتان و 15 درصدي در ژنوتيپ اسفراين شد. علاوه بر اين نتايج بيانگر آن است كه در ژنوتيپ محلي اسفراين و در آرايش كشت يك رديفه، افزايش تراكم گياهي نه تنها عملكرد دانه را افزايش نداد بلكه در تراكم بيشتر عملكرد دانه به طور معني داري كمتر از دو تيمار ديگر بود. در رقم اولتان و در آرايش كشت يك رديفه، تغيير تراكم كشت تاثير معني داري بر عملكرد دانه نداشت. با اين حال در مقايسه بين دو ژنوتيپ و در آرايش كشت يك رديفه، در هر سه تراكم مورد بررسي عملكرد دانه رقم اولتان در مقايسه با ژنوتيپ محلي اسفراين بيشتر بود. همچنين نتايج حاكي از آن بود كه رقم اولتان با متوسط عملكرد 567 كيلوگرم در هكتار در مقايسه با ژنوتيپ محلي اسفراين با متوسط عملكرد 522 كيلوگرم در هكتار، داراي برتري معني داري مي باشد. در مجموع به عنوان توصيه ترويجي براي زراعت كنجد در منطقه مشهد مي توان كشت رقم اولتان در آرايش كشت يك رديفه با تراكم 20 بوته در مترمربع را پيشنهاد نمود.