معرفي مشخصات و ويژگي‌هاي نسخۀ خطي «اخلاق‌الأتقياء و صفات‌الأصفياء» نگاشتۀ خضر منشي

نسخۀ خطي اخلاق‌الأتقياء و صفات الأصفياء، نگاشتۀ مظفر‌بن‌عثمان‌بن‌برمكي (964 م.) است. تاريخ نگارش اين اثر مربوط به قرن دهم هجري قمري است. مظفر‌بن‌عثمان، ملقب به خضر منشي، اين نسخۀ خطي را در سه مقاله كه هر كدام از آن‌ها شامل چندين باب و فصل است، نگاشته و آن را به يكي از سلاطين عثماني معاصر خويش، سلطان سليمان قانوني، تقديم كرده است. اين نوشتار بر اساس روش توصيفي‌تحليلي و با هدف معرفي مؤلفه‌هاي ظاهري و متني اين اثر و با استفاده از تصحيح قياسي متن به شرح و تبيين ويژگي‌هاي نسخۀ خطي مزبور در هشت سطح مشخصات ظاهري، موضوعي، زباني، نحوي، سبكي، بلاغي، بينامتني و سهوهاي مؤلف مي‌پردازد. بر اساس اين بررسي، خضر منشي در تأليف اثر خويش گاه از واژگاني استفاده كرده است كه متفاوت با زبان معيار زمانۀ اوست. تركيب جملات عربي و فارسي در عبارات، تلفيق انواع سبك‌هاي نوشتاري، كاربرد فراوان صنايع ادبي سجع، التفات و تضمين المزدوج و بهره‌گيري از انديشه و تأملات شاعران و ادباي پيشين از مشخصات اين نسخه است. هر چند اين نسخه در موضوع اخلاق نظري و عملي است؛ اما بخش قابل توجهي از آن به عقايد و نحله‌هاي صوفيان مي‌پردازد. معرفي و تبيين ويژگي‌هاي اين نسخۀ خطي، زمينه‌اي ‌است براي حفظ و پاس‌داشت گنجينۀ فراموش‌شدۀ زبان و ادبيات فارسي كه در قلمرو غيرفارسي‌زبانان تأليف شده است.