تجمع، پراكنش و ارزيابي ريسك اكولوژيك فلزات سنگين در رسوبات، مطالعه‌ موردي: تالاب شادگان

ارزيابي غلظت فلزات سنگين و ريسك محيط زيست آن‌ها جهت پايش آلودگي، براي حفظ كيفيت محيط زيست و سلامت بوم‌سازگان‌ها ضرورت دارد. در اين مطالعه، پراكنش و ارزيابي ريسك اكولوژيك فلزات سنگين در رسوبات مصب‌هاي اطراف واحدهاي پتروشيمي مورد بررسي قرار گرفت. هدف از اجراي اين تحقيق، ارزيابي ميزان آلودگي و ريسك اكولوژيك فلزات سنگين در رسوبات تالاب شادگان است. براي تعيين نقاط نمونه‌برداري از روش سيستماتيك طبقه‌بندي تصادفي استفاده شد و 36 نمونه از 4 ايستگاه جمع‌آوري و جهت آناليز به آزمايشگاه منتقل گرديد. آماده‌سازي و هضم كامل رسوبات براساس دستورالعمل استاندارد موپام صورت گرفت. براي آناليز نمونه‌ها از دستگاه ICP-OES مدل 730-ES استفاده شد. شاخص‌هاي مهم محيط زيست از قبيل شاخص زمين‌انباشتگي (Igeo) و شاخص ريسك اكولوژيك (ERi) محاسبه گرديد. براساس نتايج به‌دست آمده ميانگين غلظت نيكل، سرب، جيوه و واناديوم  به‌ترتيب 58/8، 8/5، 6/9 و 88/7 ميكرو‌گرم بر گرم وزن خشك بود. نتايج نشان داد كه الگوي پراكنش فلزات سنگين در رسوبات به صورت واناديوم نيكل سرب جيوه بود. بر مبناي شاخص ژئوشيميايي مولر، نيكل و سرب داراي آلودگي شديد، جيوه داراي آلودگي شديد تا بسيار شديد و واناديوم داراي آلودگي متوسط است. آناليز شاخص ريسك اكولوژيك (ERi) نشان داد كه وضعيت ريسك براي نيكل، سرب و جيوه قابل توجه و براي واناديوم متوسط است. مي‌توان نتيجه گرفت كه تالاب شادگان به‌دليل ورود پساب‌هاي صنايع پتروشيمي آلوده به فلزات سنگين است و استفاده از تصفيه‌خانه‌هاي جديد، تجزيه كردن آلاينده‌ها و استفاده از مواد خام با درصد آلايندگي كمتر در مديريت پساب‌ها جهت كاهش آلاينده‌ها ضروري است.