اثر ريزنمونه و برخي تنظيم‌كننده‌هاي رشد گياهي بر باززايي و مقدار وين‌كريستين پروانش ‏‏(‏Catharanthus roseus L.‎‏)‏

هدف اين پژوهش بهينه‌سازي غلظت‌هاي مختلف تنظيم‌كننده‌هاي رشد و معرفي بهترين ريزنمونه مؤثر بر افزايش راندمان كالوس‌زايي و باززايي گياه پروانش (Catharanthus roseus L.) و نيز شناسايي مرحله رشدي توليدكننده بيشترين مقدار وين‌كريستين بود. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. عامل اول نوع ريزنمونه در هشت سطح و عامل دوم غلظت‌هاي مختلف تنظيم‌كننده‌هاي رشد در نه سطح بود. نتايج نشان داد بيشترين درصد كالوس‌زايي از محيط حاوي 8 ميكرومولار 2,4-D به همراه 2 ميكرومولار بنزيل‌آمينو‌پورين (BAP) و به ترتيب در ريزنمونه تك گره (100 درصد)، هيپوكوتيل (100 درصد)، برگ (100 درصد)، ريشه (99.16 درصد)، تخمدان (98.33)، دمبرگ (95.83 درصد)، بساك (94.16) و برگ لپه‌اي (93.33) ديده شد. كالوس‌هاي‌ مشتق شده از هيپوكوتيل، بساك و تخمدان توانايي ايجاد جنين بدني با راندمان بالا را داشتند. مقدار 0.8گرم در ليتر كازئين هيدروليزات منجر به بالاترين درصد جنين‌زايي شد. بالاترين درصد جوانه‌زني از ريزنمونه حاصل از هيپوكوتيل (53.66 درصد)‌، بساك (51.00 درصد) و تخمدان (46.00 درصد) به‌ دست آمد. همچنين درصد باززايي از ريزنمونه‌‌هاي هيپوكوتيل بساك و تخمدان به ترتيب 78، 73 و 68 درصد بود. بيشترين مقدار وين‌كريستين در مقايسه انواع كالوس و مراحل مختلف رشد، از گياهان باززايي شده از كالوس مشتق شده از بساك، تخمدان و هيپوكوتيل به دست آمد و مقدار آن 1.4 ميكروگرم در هر گرم وزن خشك و بيشتر از كالوس غير‌ جنين‌زاي ريزنمونه‌هاي مذكور بود.