مطالعه پتانسيل زمين‌لغزش با استفاده از روش توموگرافي الكتريكي دوبعدي در منطقه چاي‌باغ (سوادكوه شمالي، ايران)

زمين‌لغزش‌ها مخاطراتي طبيعي هستند كه باعث تلفات جاني و خسارات مالي شديد مي‌شوند. براي تجزيه و تحليل زمين‌لغزش‌ها از روش‌هاي مختلفي ازجمله روش‌هاي ژئوتكنيكي و ژئوفيزيكي به‌ترتيب به دليل دقت و هزينه بسيار كم استفاده مي‌شود. در ميان روش‌هاي ژئوفيزيكي، از توموگرافي مقاومت الكتريكي به‌طور گسترده‌اي براي اكتشاف نزديك به سطح در مناطق زمين‌لغزش استفاده مي‌شود. در اين مطالعه از بررسي‌هاي توموگرافي مقاومت الكتريكي دوبعدي براي بررسي ساختار زيرسطحي و پتانسيل زمين‌لغزش در منطقه چاي‌باغ استفاده شده است. در مطالعات اوليه پروژه‌هاي عمراني به‌ويژه سازه‌هاي خطي، بررسي مناطقي كه پتانسيل لغزش دارند، از اهميت بسزايي برخوردار است. به همين منظور پس از ايجاد شكاف بزرگ در قسمتي از جاده ساري- شيرگاه در منطقه چاي‌باغ شهرستان سوادكوه شمالي كه واژگون شدن قطار باري را در پايين‌دست جاده به دليل خم شدن ريل راه‌آهن درپي‌داشت، تحقيقات توموگرافي مقاومت الكتريكي دوبعدي براي تشخيص دليل اين حادثه و احتمال وقوع زمين-لغزش گسترده در منطقه صورت گرفت تا در ساخت دوباره جاده تدابير لازم لحاظ و از بروز خسارت بيشتر جلوگيري شود. در اين تحقيق داده‌هاي حاصل از سه مقطع با آرايه‌هاي دوقطبي- دوقطبي، قطبي- قطبي و سونداژ الكتريكي (VES) با روش وارون‌سازي دوبعدي در نرم افزار Res2dinv تفسير شد. نتايج مطالعه نشان داد پتانسيل لغزش در سطح وسيعي از منطقه با سطح لغزشي در عمق 30 تا 35 متري از سطح جاده وجود دارد و تجمع شار آب زيرزميني مي‌تواند محرك اصلي زمين‌لغزش احتمالي در آينده باشد. بر اين اساس تمهيدات لازم ازجمله طراحي زهكش براي ساخت دوباره اين قسمت از جاده براي افزايش ايمني پيشنهاد شده است.