بررسي اخلاقي حقوقي جرم اهانت به مقدسات در پرتو نظام حقوقي ايران و انگلستان با تأكيد بر مسؤوليت مشدد دولت

زمينه و هدف: دولت‌ها مكلف به تضمين حق بر آزادي بيان براي مردم هستند. در دهه هشتاد ميلادي با اوج‌گرفتن تفكرات راجع به آزادي بيان، اين ايده وارد حوزه حقوق و سياست شد كه محدوديت‌هايي كه در ارتباط با اهانت و استهزاي اديان و مقدسات وجود دارد، به نوعي نقض حق آزادي بيان مي‌باشد. در همين راستا برخي دولت‌ها اقدام به جرم‌زدايي اهانت به مقدسات نمودند. هدف اين مطالعه بررسي جرم توهين به مقدسات از منظر اخلاق و حقوق در چارچوب دو نظام حقوقي ايران و انگلستان و با نگاهي به مسؤوليت مشدد دولت است.مواد و روش‌ها: اين تحقيق از نوع نظري و ‌روش آن به صورت توصيفي ـ تحليلي مي‌باشد. جمع‏آوري اطلاعات به شيوه كتابخانه‏اي و با مراجعه به اسناد، كتب و مقالات صورت گرفته است.ملاحظات اخلاقي: در نگارش پژوهش حاضر، ضمن توجه به اصالت متون، صداقت و امانتداري رعايت گرديده است.يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه اهانت به مقدسات در چارچوب مباني اصلي اخلاق كه به صورت مشترك در مكاتب مختلف اخلاقي مورد پذيرش قرار گرفته است، مجاز نيست. در نظام حقوقي ايران اهانت به مقدسات صرفاً محدود به مقدسات دين مبين اسلام نيست. در نظام حقوقي انگلستان اهانت به مقدسات دين مسيحيت ممنوع بود و در نهايت پس از سال 2008، به طور كلي از مجموعه مقررات كيفري حذف شد. جرم‌زدايي از اهانت به مقدسات، منتهي به نقض حق بر آزادي مذهبي و عدم تبعيض بر اساس دين و مذهب مي‌شود.نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد تعهدات دولت‌ها در زمينه تضمين آزادي‌هاي مذهبي و عدم تبعيض بر اساس دين و مذهب داراي وصف «آمره» مي‌باشد، در نتيجه در فضاي حقوق مسؤوليت بين‌المللي اين امكان وجود دارد كه الگوي مسؤوليت مشدد (يا همان مسؤوليت براي نقض قواعد آمره) براي دولت‌ها در نظر گرفته شود.