تحليل جرم‌شناسي جرائم مرتبط با مواد مخدر با تأكيد بر عوامل اجتماعي، اخلاقي و اقتصادي (مطالعه موردي استان اصفهان)

زمينه و هدف: يكي از معضلات اساسي جوامع، پديده جرم و بزه‌كاري است كه در اثر مسائل و مشكلات اجتماعي نظير فقر، بيكاري، بحران‌هاي اقتصادي، دگرگوني در قوانين و الگوهاي اجتماعي، تضعيف اعتقادات مذهبي و در كل برهم‌خوردن تعادل در نظم اجتماعي پديد مي‌آيد. ارتكاب جرائم مواد مخدر نيز متأثر از عوامل اجتماعي است، لذا بررسي اين‌گونه عوامل و ارائه راه‌هاي پيشگيري و رفع آن، حائز اهميت بسيار است. هدف از اجراي اين تحقيق، تبيين جرم‌شناختي جرائم مرتبط با مواد مخدر و عوامل اجتماعي مؤثر بر ارتكاب جرم در استان اصفهان مي‌باشد.مواد و روش‌ها: اين تحقيق به صورت پيمايشي انجام شده و جامعه آماري آن از بين زندانيان استان اصفهان است كه به تعداد ۱۳5 نفر در زندانيان اعم از زن و مرد جهت پركردن پرسشنامه در دسترس بوده‌اند. به طور دقيق تعداد ۸5 پرسشنامه به زندان مركزي اصفهان (دستگرد) براي مردان توزيع گرديد و نيز تعداد ۵۰ عدد هم به زندان زنان تحويل داده شد. براي تبيين موضوع تحقيق بعد از تكميل پرسشنامه‌ها در بين جامعه آماري از طريق نرم‌افزار به واردنمودن اطلاعات و سپس، تجزيه و تحليل اطلاعات اقدام گرديد و با بهره‌گيري از آزمون‌هاي آماري همبستگي و تحليل واريانس به تحليل نتايج پرسشنامه‌ها و فرضيات پرداخته شد.ملاحظات اخلاقي: در نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعايت اصالت متون، صداقت و امانتداري رعايت شده است.يافته‌ها: نتايج تحقيق نشان داد اكثريت مجرمان مواد مخدر استان اصفهان، در خانواده‌هاي نابسامان كه از پايگاه اقتصادي و اجتماعي متوسط به پايين برخوردار بوده‌اند، رشد پيدا كرده و همچنين، اكثريت مجرمان، دوستاني با سابقه ارتكاب جرائم مواد مخدر داشته و غالب آن‌ها در حاشيه شهر و روستاها زندگي مي‌كرده‌اند و ميزان دسترسي‌شان به مواد مخدر زياد بوده است. نتيجه‌گيري: عوامل اجتماعي از جمله خانواده نابسامان، دوستان ناباب و زندگي در حاشيه شهر و دسترسي آسان به مواد مخدر در گرايش افراد به سوي ارتكاب جرائم مواد مخدر نقش مهمي دارند. لازم است با اهتمام دولت (براي حمايت از خانواده‌هاي آسيب‌پذير)، و توجه ويژه به والدين (آموزش به آن‌ها براي جامعه‌پذيركردن فرزندان و كنترل صحيح بر معاشرت فرزندان با سايرين) و همكاري مسؤولان آموزشي و فرهنگي و رسانه‌هاي جمعي، براي پيشگيري از وقوع چنين جرائمي در جامعه اقدام كرد.