پيش بيني رفتار صرفه جويي برق خانگي: نقش انگيزش و نياز اجتماعي به مصرف

مقدمه: مصرف برق خانگي در ايران حدود 33 درصد از كل مصرف كشور است و رفتار صرفه جويي در مصرف آن با وجود تأكيدهاي فراوان همچنان با سطح مطلوب فاصله دارد. روش: پژوهش حاضر با هدف پيش بيني رفتار صرفه جويي برق خانگي در مصرف ‌كنندگان ايراني انجام شد. طرح مورد استفاده در اين پژوهش مدل‌سازي معادلات ساختاري و جامعه آماري مورد مطالعه شامل تمام مصرف كنندگان برق در سراسر كشور در سال 1400 بود. نمونه ‌گيري به روش نمونه ‌گيري در دسترس انجام گرفت. حداقل حجم نمونه با استفاده از روش ساپر (2021) برابر با 256 نفر برآورد شد؛ با اين وجود تعداد شركت ‌كنندگان پژوهش برابر با 684 نفر بود. ابزارهاي مورداستفاده براي جمع آوري داده ‌ها شامل پرسش‌نامه سنجش ويژگي هاي جمعيت ‌شناختي و ويژگي هاي منزل مسكوني (DHC)، مقياس صرفه جويي برق مبتني بر ارتقاي جايگاه اجتماعي (SESSSU)، مقياس انگيزش نسبت به صرفه ‌جويي برق (MTSES) و مقياس سنجش رفتار صرفه ‌جويي در مصرف برق (ESBS) بود كه در مجموع 57 سؤال و گويه را در بر مي گرفت. داده ها با استفاده از امكانات گوگل فرم جمع‌ آوري شده و با استفاده از نرم‌ افزارهاي Smart PLS 3.3.3 و SPSS 26 به شيوه مدلسازي معادلات ساختاري با استفاده از روش حداقل مربعات جزئي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.يافته ها: نتايج حاكي از آن است كه نياز اجتماعي به مصرف برق 35 درصد از انگيزش صرفه جويي برق را تبيين مي كند (p=0/00). همچنين انگيزش صرفه­‌جويي برق 38 درصد از رفتار صرفه جويي برق را تبيين كرد (p=0/00). در بين مؤلفه‌هاي انگيزش صرفه جويي برق، بيشترين رابطه با سازه اصلي به ترتيب در انگيزش يكپارچه، انگيزش همانندسازي شده، دروني و درون ‌فكني شده مشاهده شد.نتيجه گيري: به نظر مي رسد كه افزايش رفتار صرفه ‌جويي برق از طريق تحريك انگيزش توسط نياز اجتماعي به مصرف برق ممكن است. يافته‌هاي پژوهش حاضر مي‌تواند در سياستگذاري‌ها و مداخلاتي كه هدف خود را رفتار مصرف‌كننده و افزايش صرفه‌جويي قرار مي‌دهند، مورد استفاده قرار گيرد.