اثربخشي برنامه آموزش خانواده مبتني بر طرحواره بر مديريت هيجان در نوجوانان ناسازگار

مديريت هيجان يكي از چالش هاي نوجوانان در جهان امروز است كه مي تواند با شيوه هاي فرزندپروري در خانواده مرتبط باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي آموزش خانواده مبتني بر طرحواره بر مديريت هيجان در نوجوانان ناسازگار انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، جزء پژوهش‎هاي كاربردي است و برحسب نحوۀ گردآوري داده‌ها، از نوع پژوهش‌هاي نيمه آزمايشي با طرح دوگروهي و انتساب تصادفي با پيش‌آزمون، پس‌آزمون است. جامعه آماري اين تحقيق شامل نوجوانان با مشكلات رفتاري دوره اول متوسطه شهر بجنورد مي‌باشد. شركت كننده ها، بالاترين نمره ناسازگاري را در پرسشنامه مبتني بر تجربه آخنباخ فرم والدين (CBCL) كسب كرده و سپس در دو گروه كنترل و آزمايش با تعداد 15 نفر در هر گروه به صورت تصادفي قرار گرفتند.  شركت كنندگان دو گروه، قبل و بعد از اجراي برنامه مداخله،   پرسشنامه تنظيم شناختي هيجان (CERQ) و پرسشنامه تنظيم رفتاري هيجان (BERQ)  را به عنوان پيش آزمون و پس آزمون درياقت و تكميل كردند. افراد گروه آزمايش طي 13جلسه مورد آموزش خانواده مبتني بر طرحواره قرار گرفتند و گروه كنترل در اين مدت هيچ گونه مداخله اي دريافت نكرد. نتايج تحقيق در رابطه با تنظيم رفتاري هيجان نشان مي دهد كه برنامه آموزش خانواده مبتني بر طرحواره به طور معناداري در سطح 0.01p= بر مولفه هاي «كناره گيري» و «جستجوي حمايت اجتماعي» موثر بوده و در سطح 0.05=p  بر مولفه هاي «اقدام به كارهاي ديگر»، «رويارويي فعال» و «ناديده گرفتن» تاثيري نداشته است. همچنين يافته ها در رابطه مولفه ها ي تنظيم شناختي هيجان، يعني «راهبردهاي سازش يافته» و «راهبردهاي سازش نايافته» در سطح 0.01=p  معنادار است. آموزش خانواده مبتني بر طرحواره مي تواند در برخي موارد موجب بهبود و افزايش مولفه هاي مديريت هيجان در نوجوانان با مشكلات رفتاري شود و از پيشگيري تا توانبخشي تاثيرگذار باشد.