امكان سنجي پيدائي مكتب فقهي از انديشه شيخ مؤسس

مكتب­ شناسي، مطالعه ­اي درجه دو و زير فصلي از فلسفه فقه است كه در آن به بازخواني و تحليل جريان­هاي فقهي با نظر به عناصري چون؛ نظام ­وارگي، گرايش، مباني، روش و نظريه­ ها پرداخته مي­شود. به دليل شيوع مغالطه در مكتب­ انگاري و توسعه اين انگاره به انديشه­ هاي فقهي مختلف، مطالعة مورديِ هر انديشه در سطح مكتب را ضروري مي­نمايد. امكان­ سنجي، مطالعه­ اي زمينه ­اي و ظرفيت ­شناسانه از انديشه فقهي آيت الله شيخ عبدالكريم حائري با نظر به سنجش ميزان تطبيق اين عناصر با روشي توصيفي، تبييني، تاريخي است. در اين انديشه، نظام ­وارگي به معناي تنظيم، پيوند و چينش متفاوت محتوا اجزاء، تحليل و نمونه ­اي از آن مشاهده نگرديد؛ اما گرايش، مباني، روش و نظريه­هاي اختصاصي به­دست آمده و احراز گرديد. اين ويژگي­ها كه ريشه در زمانه و زمينه شكل­ گيري فقه محقق حائري در نجف و سامراء دارد، منجر به احتياط ­گرايي، عقلاني­ نگري و اعتدال­ محوري شده، نتايج متمايزي را رقم زده است. بر اين اساس آيا انديشه فقهي شيخ مؤسس مي­ تواند به منزلۀ مكتب تلقي شود؟ نظرداشت آيت الله بروجردي به اين انديشه فقهي، مرجعيت شاگردان نامي وي در دوره ­هاي پسين و انتقال اين ميراث به نسل­هاي بعد همراه با پديده انقلاب اسلامي در ايران، زمينه ­ساز شكل­ گيري، نضج و گسترش مكتبي در قم متأخر شده است كه دست كم فقه شيخ مؤسس از مهمترين علل پيدايي آن است.