نقد و بررسي استدلال‌هاي ابن ‌سينا در الهيات نجات بر «عرض» بودن وحدت

به گواهي ارسطو، در يونان باستان نظريه‌اي رواج داشته كه بر اساس آن، «واحد» به‌عنوان جوهري مستقل تلقي مي‌شده است كه در نسبت با سائر جواهر نقش علّي دارد. ارسطو با بيان «محمول» بودن «واحد» و نيز اشاره به تالي‌فاسد هاي مترتب بر نظريه كذايي، سعي در ابطال آن نمود. اين نظريه و نقدهاي ارسطو بر آن مورد توجه ابن‌سينا قرار گرفت و او برخلاف ارسطو به صرف «محمول» دانستن «واحد» اكتفا نكرد. او در الهيات نجات از طريق سه استدلال سعي نمود تا عرضِ لازم بودن «وحدت» را به‌عنوان مبدأ اشتقاق «واحد» به اثبات رساند. استدلالهاي ابن‌سينا از جهات متعددي قابل مناقشه‌اند، اما مهمترين اشكالي كه بر استدلال او وارد است، خلط عروض مقولي و عروض تحليلي است و با قبول محمول بودن واحد و طرح عدم مفارقت آن از موضوع، نمي‌توان «عرض»، در مقابل جوهر، بودن وحدت را اثبات نمود و از اين طريق عليّت واحد نسبت به جواهر را نفي كرد.