فرصت‌ها و چالش‌هاي دوركاري اساتيد دانشگاه‌ها در دوره همه‌گيري ويروس كرونا

مسئله و هدف: در پي شيوع ويروس كرونا در جهان، دوركاري و آموزش‌هاي مجازي در دانشگاه‌ها و مراكز آموزشي اهميت دوچنداني پيدا كرده است. ﻫﺪف از اين پژوهش، ﺑﺮرﺳﯽ فرصت‌ها و چالش‌هاي دوركاري در دانشگاه‌ها در دوره ﺷﯿﻮع ويروس ﮐﺮوﻧﺎ از ديدﮔﺎه اساتيد است. روش: اين پژوهش بر مبناي هدف، كاربردي و بر اساس گردآوري اطلاعات، اكتشافي است. اساتيد دانشگاه در رشته‌هاي مختلف، جامعه آماري پژوهش را تشكيل داده‌اند و براي جمع‌آوري داده‌ها از مصاحبه‌هاي عميق نيمه ساختاريافته استفاده‌ شده است. با استفاده از روش نمونه‌گيري نظري، مصاحبه بـا 17 نفر تا حد اشباع ادامـه پيـدا كـرد. بـراي اطمينـان از روايـي و پايـايي داده‌ها از روش بـازنگري توسـط شركت‌كنندگان و روش چندجانبه‌نگري از طريق مصاحبه با گروه‌هاي متفاوت مشاركت‌كنندگان استفاده شد و براي تحليـل داده‌ها از تحليل مضمون استفاده‌ شده است. يافته‌ها: نتايج نشان داد دوركاري اساتيد و انجام آموزش به شيوه برخط داراي نقاط قوتي همچون مزاياي ارتباطي، ارتقاي ظرفيت‌هاي آموزش و پژوهش و بهبود كارايي و داراي چالش‌هايي همچون مشكلات ارتباطي، آسيب‌هاي آموزشي و پژوهشي، ضعف بسترهاي اوليه، تعارض كار-خانواده و كاهش آرامش روان مي‌باشد. حجم مطالبي كه اساتيد در آموزش‌هاي مجازي ارائه مي‌دهند به دليل كاهش ارتباطات چهره به چهره، افزايش يافته و در عين حال امكان ذخيره‌سازي و بازخواني وجود دارد. تقويت فرهنگ در دسترس بودن اساتيد از طريق ارتباطات الكترونيكي از آثار اين دوره و كاهش تمركز دانشجو در كلاس درس و افت يادگيري او از آسيب‌هاي آموزش مجازي است. ارائه آموزش در منزل و لزوم وجود الزامات خاصي براي برگزاري كلاس ازجمله فضاي فيزيكي مناسب و همچنين فقدان سروصداي محيطي باعث بروز چالش‌هايي براي اساتيد شده است. تداخل ساعات كار اداري و غير اداري نيز از ديگر پيامدهاي دوركاري اساتيد بوده است. نتيجه‌گيري: دوركاري اساتيد داراي پيامدهاي دوگانه مثبت و منفي است و حتي بنا بر امكانات شخصي آن‌ها در شرايط دوركاري داراي اثرات متفاوتي است. نقطه قوت عمده آن، صرفه‌جويي و توسعه زماني بيشتر براي انجام پژوهش‌‌هايي است كه به فضاي آزمايشگاهي وابسته نيست. نقطه‌ضعف عمده آن نيز افت سطح يادگيري دانشجويان است.