سنجش ميزان آمادگي فنّاوري‌هاي نَرم در دانشگاه‌هاي كشور براي تحقق نظام يادگيري الكترونيكي

مسئله و هدف: برخلاف تصور رايجي كه فنّاوري را تنها محدود به افزار و تجهيزات فيزيكي (فنّاوري سخت) مي‌داند، جنبه‌اي از فنّاوري تحت عنوان فنّاوري‌هاي نَرم وجود دارد كه به عوامل انساني، فرهنگي، حقوقي و سياستي مربوط است. تأكيد بر جنبۀ سخت فنّاوري در نظام‌هاي آموزشي، گسترۀ‌ كاربرد فنّاوري را در تأمين نيازهاي يادگيري جوامع محدود مي‌سازد. اين مقاله آمادگي يادگيري الكترونيكي در دانشگاه‌هاي كشور را از منظر جنبه‌هاي نَرم فنّاوري موردتوجه قرار مي‌دهد. روش‌شناسي: بر اين اساس، با بهره‌گيري از مطالعات اسنادي و نظر خبرگان، ابعاد ارزيابي آمادگي نَرم تعيين و وزن هر يك از آن‌ها محاسبه شده است و سپس بر اساس مدل حاصل، ميزان آمادگي فنّاوري نَرم در تعدادي از دانشگاه‌هاي كشور، شامل: دانشگاه‌هاي اروميه، بيرجند، تربيت مدرس، حكيم سبزواري، رازي كرمانشاه، زنجان، سيستان و بلوچستان، شهيد باهنر كرمان، علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان، كردستان، محقق اردبيلي و يزد، بررسي‌شده تا تصويري از وضعيت آمادگي در دانشگاه‌هاي كشور را نشان دهد. يافته‌ها: نتايج حاصل نشان مي‌دهد كه بُعد «قوانين و مقررات» از بالاترين اهميت نسبي برخوردار است درحالي‌كه سطح آمادگي آن در ميان دانشگاه‌هاي منتخب ضعيف برآوردشده است. در بُعد «فرهنگ» سطح آمادگي حدود «متوسط» و در ساير ابعاد، سطح آمادگي «پايين‌تر از سطح متوسط» و «ضعيف» است. بدين ترتيب ميزان آمادگي كلّي دانشگاه‌هاي كشور در ابعاد مختلف فنّاوري نَرم «ضعيف» ارزيابي مي‌شود كه علت آن كسب امتياز بسيار پايين در سه بُعد «قوانين و مقررات»، «مالي» و «استاندارد» در سنجش آمادگي فناوري هاي نَرم دانشگاه‌هاي منتخب است. نتيجه‌گيري: بر اساس تحليل‌هاي اين مقاله، موضوعاتي اعم بر «اولويت‌دهي سياستي به يادگيري الكترونيكي»، «تأمين و تخصيص بودجۀ موردنياز»، «توسعه استانداردهاي محتوايي»، «تدوين مقررات و آيين‌نامه‌هاي پشتيبان»، «طراحي نظام ارزيابي و نظارت»؛ و «افزايش آگاهي ذي‌نفعان» مي‌بايد در سياست‌گذاري‌هاي نظام آموزش عالي الكترونيكي كشور موردتوجه جدّي قرار گيرد.