سهم و نقش حكمراني دانشگاهي بازار گرا در تحقق كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي در آموزش عالي ايران

هدف: دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي به‌واسطه نقش ميانجي گري محيط علمي و كسب‌وكار كه عموماً در قالب ساختارهاي دروني دانشگاه موردتوجه قرار مي گيرند؛ در سال هاي اخير در بسياري از دانشگاه هاي پيشرو موردتوجه جدي بوده است. از سوي ديگر، يافته هاي پژوهشي و تجربي بر فاصله قابل‌ملاحظه از نقش آفريني مؤثر اين نهادها در اكوسيستم كارآفريني دانشگاه اشاره دارد. به نظر مي رسد يكي از مهم ترين دلايل اين مسئله، ناهم‌سويي استراتژيك ساختارهاي كلان از منظر حكمراني دانشگاهي با كاركردهاي اين دفاتر باشد؛ بنابراين هدف پژوهش حاضر بررسي سهم و نقش حكمراني دانشگاهي بازار گرا در تحقق كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي در آموزش عالي ايران بوده است. روش شناسي: پژوهش حاضر با كاربست روش آميخته از نوع اكتشافي-تدوين ابزار و با هدف بررسي تأثير حكمراني دانشگاهي بازار گرا بر تحقق بهينه كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي؛ ابتدا به شناسايي شاخص هاي حكمراني بازار گرا و كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري، به‌عنوان دو هدف جزئي پژوهش، پرداخته است. در اين راستا با مرور ادبيات موضوع و مصاحبه هاي نيمه ساختارمند (تا رسيدن به مرحله اشباع نظري) و تلفيق يافته هاي اين دو مرحله، فهرستي شامل شاخص هاي حكمراني دانشگاهي بازار گرا، استخراج شد. در ادامه و در مرحله كمي پژوهش، با استفاده از روش رگرسيون هم‌زمان به بررسي سهم و نقش شاخص هاي مذكور در كيفيت كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي پرداخته شد. يافته ها: در راستاي شناسايي شاخص هاي حكمراني بازار گرا، 50 شاخص در چهار بعد زمينه اي (6 مورد)، مالي (12 مورد)، علمي (17 مورد) و سازماني (15 مورد) مورد شناسايي و تائيد قرار گرفت. همچنين به‌منظور دستيابي به كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي كه ديگر متغير پژوهش حاضر بوده است؛ با بررسي اسناد، بيانيه هاي مأموريت و شرح وظايف دفاتر انتقال فناوري مستقر و غيره، فهرستي مشتمل بر 25 كاركرد در قالب 5 بعد (عوامل زمينه اي؛ كشف علمي و افشاي اختراع؛ ارزيابي و ثبت اختراع؛ بازاريابي و اعطاي مجوز و راه اندازي استارتاپ) توسعه يافت. آزمون رگرسيون و ضرايب آن گوياي آن بود كه چهار بعد زمينه اي، مالي، علمي و سازماني حكمراني دانشگاهي بازار گرا توانسته اند به ترتيب 0.226، 0.232، 0.198 و 0.143 از واريانس متغير كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي را تبيين نمايند. بحث و نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي پژوهش حاضر مي توان گفت كه توجه به شاخص هاي حكمراني دانشگاهي بازار گرا در آموزش عالي ايران مي تواند تأثير بسزايي در ارتقاي كيفيت كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي داشته باشد. به‌عبارت‌ديگر فقدان رويكرد كارآفرينانه (در عمل) در حكمراني دانشگاهي ايران موجب شده است كه دفاتر انتقال فناوري از كاركرد بهينه خود فاصله معناداري داشته باشند. به نظر مي رسد بهره بردن از يافته ها و توصيه هاي پژوهش حاضر بتواند توسعه بهينه كاركردهاي دفاتر انتقال فناوري دانشگاهي را در پي داشته باشد.