اثربخشي درمان مبتني بر ذهن آگاهي و تغيير بر تكانشگري و رفتارهاي خطرپذيري در نوجوانان با اختلال نارسايي توجه - فزون كنشي

زمينه و هدف: اگرچه براي بهبود نشانه هاي مرضي اختلال نارسايي توجه-فزون كنشي مداخلاتي طراحي شده است، با وجود اين براي كاهش تكانشگري و رفتارهاي خطرپذيري، اقدامات درماني اميدواركننده اي انجام نشده است. در همين زمينه اين پژوهش با هدف تعيين اثربخشي يك مداخله مبتني بر ذهن آگاهي كه اخيراً براي بهبود تكانشگري و رفتارهاي خطرپذيري در نوجوانان با اختلال نارسايي توجه- فزون كنشي انجام شد. روش: اين مطالعه از نوع آزمايشي تك بررسي با خطوط پايه چندگانه و دوره پيگيري است. نمونه مورد مطالعه شامل 4 نوجوان با اختلال نارسايي توجه- فزون كنشي در دامنه سني 15 الي 18 سال بود كه از يك مركز درماني جامع در شهر رشت در سال 1399-1400 با روش نمونه گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. براي اندازه گيري متغيرهاي پژوهش از مقياس تكانشگري بارت (پاتن و همكاران، 1995) و مقياس خطرپذيري نوجوانان ايراني (زاده محمدي و همكاران،1390) استفاده شد. درمان مبتني بر ذهن آگاهي و تغيير در قالب 12 جلسه هفتگي 45 دقيقه اي اجرا شده و هر جلسه شامل يك تمرين ذهن آگاهي 3 تا 16 دقيقه اي و نيز مرور تمرين خانگي و ارائه تكليف خانگي جديد بود. از اندازه اثر، تغيير پايا، و درصد داده هاي غيرهمپوش براي ارزيابي معناداري آماري؛ و از درصد بهبودي براي ارزيابي معناداري باليني استفاده شد. يافته ها: يافته ها نشان داد كه بر طبق سه شاخص تغيير پايا، اندازه اثر، و درصد داده هاي غيرهمپوش، اثربخشي اين مداخله در كاهش تكانشگري و خطرپذيري از نظر آماري معنادار بود، اما شاخص درصد بهبودي نتوانست معناداري باليني آن را نشان دهد. نتيجه گيري: بر اساس يافته هاي به دست آمده مي توان نتيجه گيري كرد كه درمان مبتني بر ذهن آگاهي و تغيير با تأثير گذاشتن بر آگاهي از تجربه حال حاضر و تقويت مديريت هيجان ها، قابليت آن را دارد كه تكانشگري و رفتارهاي خطرپذيري را در نوجوانان با اختلال نارسايي توجه-فزون كنشي كاهش دهد.