ترسيم نقشۀ دانش گردشگري پايدار ـ مسئولانه: تحليل شبكۀ همكاري و هم‏‌تأليفي با رويكرد علم‏‌سنجي

گردشگري تحت تأثير نگراني دربارۀ محيط‏‌هاي طبيعي و اجتماعي قرار گرفته است. به‏‌منظور برطرف‏كردن اين نگراني، گردشگري پايدار به رويكردي غالب در توسعۀ گردشگري تبديل شده است. با اين حال بحث دربارۀ اين حوزه و در برخي موارد انتقاد از آن همچنان ادامه دارد. گردشگري مسئولانه راهكار ديگري است كه براي تعامل محيط و گردشگر مطرح شده است. اين مقاله به‌‏منظور بررسي محتواي پژوهش‏‌هاي صورت‏‌گرفته دربارۀ گردشگري پايدار و مسئولانه و ارتباط بين آن‏ها نگاشته شده است تا بتوان شرايط موجود را درك و جهت‏‌گيري پژوهش‌‏هاي آينده در اين حوزه را تعيين كرد. از اين رو مقالات اين حوزه در بازۀ زماني1990 تا 2019‏ با رويكرد علم‏‌سنجي مرور شده است. مجموعاً 1518 مقالۀ بازيابي‏‌شده از پايگاه‌‏دادۀ وِب‏‌آو‏سايِنس، با استفاده از تحليل شبكۀ همكاري و شبكۀ هم‌‏استنادي و شبكۀ هم‏‏‌واژگاني، تحليل شده‏‌اند. يافته‌‏ها نشان مي‌‏دهد كه تمركز موضوعات از مفهوم‌‏سازي گردشگري پايدار به سمت موضوعات حكمراني و مسئوليت اجتماعي تغيير يافته است و در سايۀ گردشگري پايدار، مفهوم جديدتري در حال شكل‏‌گيري است كه به موضوع مسئوليت‏‌پذيري در حوزۀ گردشگري مي‏‏‌پردازد. بر مبناي نتايج پژوهش موضوعات داغ پژوهشي و روند تحول پژوهش‌‏هاي آينده در اين حوزه تبيين شده است.