سنجش خلاقيت در شكل‌گيري ايده‌هاي اوليه با استفاده از دست‌نگاره در فرآيند طراحي معماري

حصول شناخت از روند طراحي و اتفاقاتي كه در جريان فرآيند طراحي معماران حرفه‌اي رخ مي‌دهد مي‌تواند كمك بزرگي در بالا بردن دانش طراحي داشته باشد. يكي از مسائلي كه امروزه در عرصه دانشگاهي و هم‌چنين حرفه‌اي ايران مشاهده مي‌‌شود، عدم شناخت كافي از اين گونه از مباحث و بهره‌گيري از نتايج اين قبيل پژوهش‌ها است. مطالعه خلاقيت در فرآيند طراحي معماران كه به خلاقيت موقعيت‌مند مشهور است، بخش قابل توجهي از مطالعات در حوزه فرآيند طراحي را به خود اختصاص مي‌دهد. تمامي فرآيندهاي طراحي كه در مرحله ايده‌پردازي توسط معماران حرفه‌اي طي مي‌شود، از ميزانِ يكساني از خلاقيت برخوردار نيستند و مطالعه بر فرآيندهايي كه از ميزان مطلوب خلاقيت برخوردار هستند قطعاً ارزش بيش‌تري خواهد داشت. پژوهش حاضر، با هدف سنجش ميزان خلاقيت در مرحله ايده‌پردازي فرآيند طراحي معماران حرفه‌اي ايراني شكل گرفته است. در اين راستا، مرحله ايده‌پردازي فرآيند طراحي هشت معمار حرفه‌اي ايراني مورد بررسي قرار گرفت. اين معماران در روند ايده‌پردازي خود از دست‌نگاره‌ها كه شامل اسكيس‌هاي دست آزاد و دياگرام‌ها است، استفاده كرده بودند. روش تحقيق تحليل پروتكل با استفاده از گونه شفاهي‌سازي عطف به ماسبق و روش تحليل لينكوگرافي، روش‌هاي پژوهش در اين مطالعه را شكل مي‌دهند. تفكر واگرا- همگرا از طريق تحليل كمّي لينكوگراف و بصيرت‌‌هاي خلاق از طريق تحليل ساختار لينكوگراف در فرآيند طراحي معماران مورد سنجش قرار گرفتند. يافته‌‌هاي تحليل، ميزان مطلوبي از خلاقيت را در روند طراحي بعضي از معماران نشان مي‌‌داد. اين امر نشان از آن داشت كه كنترل تفكر همگرا و واگرا كه در يك معمار حرفه‌اي به صورتي ناخودآگاه شكل مي‌‌گيرد، مي‌تواند نقش بسيار تعيين‌كننده‌اي در مطلوبيت خلاقيت و بالطبع مطلوبيت مرحله ايده‌پردازي روند طراحي داشته باشد.