پهنه‌بندي حفاظتي ـ گردشگري و برآورد ظرفيت برد بوم گردشگري منطقۀحفاظت‌شدۀ جنگلي هلن، استان چهارمحال و بختياري

دستيابي هم‌زمان به اهداف حفاظتي و گردشگري در مناطق حفاظت‌شده مستلزم تهية نقشة پهنه‌بندي و برآورد ظرفيت برد در پهنه‌هاي مناسب گردشگري است. منطقة حفاظت‌شدة جنگلي هلن با وسعت 40231 هكتار در استان چهارمحال و بختياري داراي جاذبه‌هاي بوم‌گردشگري شامل چشم‌اندازهاي جنگلي، رودخانه‌ها، آبشارها و چشمه‌هاي فراوان است كه مديريت آن‌ها نيازمند پهنه‌بندي و برآورد ظرفيت برد گردشگري است. در اين مطالعه، پس از شناسايي منابع بوم‌شناختي شامل اقليم، خاك، توپوگرافي، پوشش گياهي و جانوري، براساس مدل بوم‌شناختي حفاظت و تفرج ايران به روش روي‌هم‌اندازي و به‌كارگيري اصول پيوستگي و هم‌جواري نقشة پهنه‌بندي منطقه تهيه شد. انواع ظرفيت برد گردشگري شامل فيزيكي، بوم‌شناختي و مديريتي نيز براساس روش‌شناسي اتحادية بين‌المللي حفاظت از طبيعت (IUCN) محاسبه شدند. در اين روش، ابتدا براساس حداقل مساحت مناسب براي يك نفر گردشگر ظرفيت برد فيزيكي محاسبه و سپس با اعمال محدوديت‌هاي بوم‌شناختي مانند شيب، جهت، ارتفاع، فرسايش‌پذيري خاك، دما، بارندگي و تراكم پوشش گياهي، ظرفيت برد بوم‌شناختي محاسبه شد. همچنين براساس توان مديريتي منطقه (تعداد پاسگاه محيط‌باني و محيط‌بان و وسايل گشت‌زني) و فراهم‌بودن زيرساخت‌هاي حمل‌ونقلي، اقامتي و پذيرايي در محيط پيرامون منطقه، ظرفيت برد مديريتي محاسبه شد. براساس نتايج، پهنه‌هاي امن، حفاظت‌شده، تفرج گسترده، تفرج متمركز، احيا و بازسازي و استفاده‌هاي چندجانبه به‌ترتيب 27، 24، 22، 12، 9 و 6 درصد مساحت منطقه را به خود اختصاص مي‌دهند. همچنين ظرفيت برد فيزيكي، بوم‌شناختي و مديريتي منطقه به‌ترتيب معادل 10067439، 226095 و 45219 نفر در سال محاسبه شدند.