اثر استفاده از نانو كود گاوي در مقايسه با كودهاي شيميايي و گاوي رايج بر عملكرد زعفران و برخي خصوصيات خاك

كودگاوي از متداولترين كودهاي مصرفي در زعفرانكاري است، اما مشكل اصلي آن سرعت كم آزادسازي عناصر غذايي است؛ كه كشاورز را بسمت استفاده از كودهاي شيميايي سوق مي‌دهد. باورود فناوري نانو به عرصه كشاورزي انتظار مي‌رود تا راه‌حل مناسبي براي بهبود زمان جذب كودهاي آلي پيدا شود. نانوذرات كودگاوي با سطح ويژه بيشتر مي‌توانند مدت زمان تجزيه كودگاوي را كاهش دهند. از اينرو طرحي بصورت اسپليت‌پلات در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي جهت مقايسه عملكرد كودهاي شيميايي و گاوي معمول با كودگاوي درمقياس نانو برروي عملكرد زعفران و خصوصيات خاك اجرا شد. فاكتور اصلي در هفت سطح (شامل نانو كودگاوي به دوميزان پنج و 20تن درهكتار وبه دوصورت كاربرد بعنوان مالچ و مخلوط با خاك، كودگاوي معمولي به‌ميزان 20تن در هكتار و به دوصورت مالچ و مخلوط با خاك وعدم مصرف كودگاوي) و فاكتورفرعي شامل كود شيميايي NPK (در دوسطح مصرف و عدم مصرف) بودند. نتايج نشان داد كه با نانوكردن كودگاوي نيمه‌عمر آن درخاك از حدود 36هفته به 11هفته كاهش يافت. تيمار مصرف نانوكودگاوي به‌ميزان 20تن درهكتار بصورت مخلوط در خاك نسبت به تيمارهاي كودگاوي معمولي، تيمار كود شيميايي و شاهد بترتيب افزايش عملكرد خشك كلاله به ميزان 43/7، 46 و 57 درصدي را نشان داد. نانوكردن كودگاوي سبب حفظ رطوبت بيشتر، مقاومت مكانيكي كمتر خاك ودرصد عناصر غذايي بيشتر درگياه شد. درمقايسه دو روش مختلف مصرف كود، درروش مالچ ميزان رطوبت بيشتر درخاك و مقاومت مكانيكي سطحي كمتر و در روش مخلوط ميزان عناصر غذايي بيشتر دربرگ مشاهده شد. نتايج نشان داد درصورت نانوكردن كودگاوي، روش مخلوط نسبت به مالچ ارجحيت دارد. با نانوكردن كودگاوي، استفاده از روش مخلوط به‌جاي مالچ و كابرد سطوح بالاتر كودهاي گاوي از تأثير هم‌افزايي كودهاي شيميايي درافزايش عملكرد كاسته شد، بطوريكه درتيمار كاربرد كودگاوي نانو به‌مقدار 20تن درهكتار و به‌روش مخلوط در خاك افزايش عملكرد معني‌داري در اثر افزودن كود شيميايي مشاهده نشد. همچنين اعمال تيمار كودگاوي نانو به مقدار پنج تن در هكتار نسبت به تيمار كودگاوي معمولي به‌ميزان 20تن درهكتار، افزايش عملكرد 22درصدي نشان داد. درمجموع نتايج نشان داد كه؛ مي‌توان با نانوكردن كودگاوي سبب افزايش 22درصدي عملكرد دركنار كاهش 75درصدي مصرف كودهاي گاوي درفصل دوم رشد زعفران شد.