اثر انواع مالچ شيميايي و آلي بر خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك و عملكرد كمي و كيفي كلاله زعفران در منطقه قائنات

به‏منظور بررسي تاثير انواع مختلف مالچ شيميايي و آلي خصوصيات مختلف خاك و عملكرد كمي و كيفي زعفران (Crocus sativus L.)، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه چهار ساله زعفران در شهرستان قاين در سال 1397 تا 1399 اجرا شد. تيمارها شامل استفاده از انواع مختلف مالچ براي كنترل علف هرز شامل عدم كنترل، وجين دستي، پلاستيك شفاف و پلاستيك سياه (به ضخامت 15 تا 20 ميكرومتر)، بقاياي برگ انگور، كلش گندم، برگ انار، برگ پسته، كلش جو، تفاله موم زنبور عسل و پوشال بنه زعفران (به ضخامت 5 تا 10 سانتيمتر) بود. نتايج نشان داد كه همه تيمارهاي مورد بررسي به استثناي پلاستيك شفاف و سياه باعث بهبود پتاسيم خاك نسبت به وجين دستي شدند. تيمارهاي تفاله موم زنبور عسل (0/083 درصد)، برگ پسته (0/081 درصد) و پلاستيك شفاف (0/080 درصد) بالاترين ميزان نيتروژن خاك را شامل شدند. بيشترين ميزان كربن (0/838 درصد) و ماده آلي خاك (1/17 درصد) نيز در تيمار مالچ تفاله موم زنبور عسل مشاهده شد. اين تيمار همچنين باعث اسيدي شدن خاك نسبت به ديگر تيمارها شد. استفاده از كليه مالچ‏ها‏ي مورد بررسي بجز پلاستيك شفاف باعث افزايش معني دار عملكرد كلاله زعفران نسبت به شرايط عدم وجين شدند. تفاله موم زنبور عسل و كلش گندم به ترتيب بالاترين عملكرد كلاله (4/89 و 4/32 كيلوگرم در هكتار) را دارا بودند، كه به ترتيب باعث افزايش 213 و 177 درصدي عملكرد كلاله نسبت به تيمار عدم وجين شدند. مالچ پلاستيك سياه، برگ انار و برگ انگور اختلاف معني داري با تيمار وجين دستي از نظر عملكرد كلاله زعفران نشان ندادند. بيشترين ميزان سافرانال، كروسين و پيكروكروسين زعفران در تيمار مالچ پلاستيك سياه بدست آمد. بطور كلي، نتايج تاييد نمود كه استفاده از كليه مالچ‏ها‏ي مورد استفاده به استثناي پلاستيك شفاف منجر به بهبود خصوصيات خاك و عملكرد كلاله زعفران نسبت به عدم وجين شدند و قابل توصيه براي كشاورزان مي‏باشند.