آثار رفاهي افزايش رقابت در بازار محصولات صادراتي (مورد مطالعه: محصول زعفران)

زعفران از جمله محصولات صادارتي غيرنفتي است كه بيش از نيمي از بازار جهاني آن به ايران تعلق دارد. در دو دهه اخير قيمت صادارتي محصول زعفران روند نزولي داشته است. ادامه اين روند از طريق كاهش صادرات مي‌تواند پيامدهاي رفاهي مهمي بر روي توليدكنندگان، صادركنندگان و مصرف‌كنندگان داشته باشد. در همين راستا مطالعه حاضر با هدف ارزيابي اثرات رفاهي كاهش قيمت صادراتي زعفران در بازار جهاني بر روي گروه‌هاي يادشده صورت گرفت. ابزارهاي تحليلي مورد استفاده شامل توابع عرضه و تقاضاي داخلي و عرضه صادرات مي‌باشد كه با استفاده از داده‌هاي سري زماني دوره 1399-1359 برآورد گرديد. يافته‌هاي مطالعه حاكي از اثر معني‌دار كاهش قيمت صادراتي بر صادرات زعفران مي‌باشد. مشخص شد كه با كاهش قيمت صادراتي توليدكنندگان و صادركنندگان با زيان رفاهي مواجه مي شوند اما رفاه مصرف‌كنندگان داخلي افزايش مي‌يابد كه البته اين افزايش به مراتب كمتر از كاهش رفاه دو گروه ديگر است. تحليل رفاهي نشان داد در بازار زعفران در صورتي كه انحصار در بازار اين محصولات به‌طور كامل از ميان برود رفاه كل گروه‌هاي يادشده حدود 53 درصد كاهش خواهد يافت. پيشنهاد مي‌شود پيش از آسيب ديدن توليدكنندگان، براي اين گروه به‌طور خاص برنامه‌هاي حمايتي تدارك ديده شود تا در صورت تغيير شرايط در بازار جهاني با حمايت از محصول امكان تداوم توليد فرآهم شود. تاكنون همواره قيمت صادراتي به مراتب بالاتر از قيمت داخل بوده است و صادركنندگان توانسته‌اند سود كسب نمايند لذا براي حمايت از توليدكنندگان انتقال درآمد از صادركنندگان در قالب تشكيل صندوق حمايت از توليد مي تواند به‌عنوان يك راهكار سياستي باشد. اين صندوق مي تواند به‌عنوان وسيله‌اي براي كاهش نوسان درآمد صادركنندگان نيز مورد استفاده قرار گيرد.