اثرهاي آتش‌سوزي بر ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك در جنگل‌هاي ارسباران شهرستان كليبر

آتش‌سوزي اثرهاي مختلفي بر كيفيت خاك و ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي آن دارد. براي بررسي اين اثرها، در اين پژوهش ويژگي‌هاي مختلف فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك در بخشي از جنگل‌هاي ارسباران واقع در شهرستان كليبر كه در مرداد سال 1400 دچار آتش‌سوزي شده بود، بررسي شد. نمونه‌هاي خاك از نواحي سوخته‌شده (32 نمونه) و منطقه شاهد مجاور كه دچار آتش‌سوزي نشده بود (32 نمونه) به روش منظم تصادفي، با ابعاد شبكه پنج در پنج متر، از عمق صفر تا 15 سانتي‌متري برداشت شده و ويژگي‌هاي مختلف آن ها اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه مقادير pH، كربن آلي، نيتروژن كل، درصد رطوبت، تنفس پايه و زي‌توده ميكروبي خاك در نمونه‌هاي شاهد به‌طور معني‌داري بيشتر از مقادير آن در خاك‌هاي منطقه سوخته شده بود. درحالي‌كه بيشترين مقادير فسفر، پتاسيم قابل جذب و جرم مخصوص ظاهري در خاك‌هاي منطقه سوخته شده مشاهده شد. درصد ذرات شن، سيلت، رس، درصد تخلخل، جرم مخصوص حقيقي و تنفس برانگيخته در نمونه‌هاي شاهد و سوخته، اختلاف معني‌داري نداشتند. بر اساس تحليل PCA، فسفر قابل جذب و كربن زي‌توده ميكروبي به ترتيب پيش و پس از آتش‌سوزي بيشترين اثرپذيري را به خود اختصاص دادند. نتايج اين بررسي نشان‌ داد كه ويژگي‌هاي شيميايي و زيستي خاك‌هاي جنگلي ارسباران (به جز فسفر و پتاسيم) نسبت به ويژگي‌هاي فيزيكي، بيشتر تحت تأثير آتش‌سوزي قرار گرفتند و به طور كلي حاصلخيزي خاك پس از آتش‌سوزي، در كوتاه مدت (يك ماه) كاهش يافت.