راهكارهاي چالش زدايي از آموزه بداء در روايات

بدا ازجمله آموزه‌هاي اعتقادي مورد توجه خاص شيعيان است. تعريف بدا در روايات چنين آمده است كه دست خداوند براي محو و اثبات، تقديم و تأخير و براي هر تغيير و تحولي در هر زمان و به هر كيفيت در عالم تكوين باز است در حالي كه به همه كائنات قبل از خلق علم داشته و علم انبيا و فرشتگان نيز ناشي از علم او است كه هيچ ترديدي در آن راه ندارد. اما پرسشي مطرح است كه بحث بدا را به حسب ظاهربا چالش روبرو كرده است و آن اين‌كه هرگونه ايجاد تغيير و تحولي ناشي از جهل سابق و علم لاحق است، بنابراين در باره خداوند كه داراي علم ازلي و مطلق است چگونه خواهد بود؟ براي پاسخ به اين پرسش و چالش‌هاي ديگر تا كنون اقدامات علمي فراواني انجام گرفته و راه‌كارهاي متنوعي ارائه شده است. اين جستار بنا دارد راه حل‌هاي ارائه شده در روايات را مورد بررسي قرار دهد تا نشان دهد بداي الهي ناشي از جهل و عدم علم نيست زيرا در نظام اعتقادي شيعه كه مبتني بر قرآن و سنت است، به همه جوانب مسائل كلامي از جمله مسئله بدا و چالش‌هاي فرضي آن توجه شده است وبراي برون رفت از هر گونه احتمال چالش افزايي از جمله مهمترين چالش ناسازگاري بدا با علم الهي راهكار علمي و اقناعي ارائه شده است.